Το Κόμμα των Συντηρητικών, πρώην κυβέρνηση πλειοψηφίας στη Βρετανία, είναι πλέον μια κυβέρνηση μειοψηφίας που προσπαθεί να συνάψει συμφωνία με το Δημοκρατικό Ενωτικό Κόμμα (Democratic Unionist Party), το δεξιό, ιδιαίτερα θρησκευτικό κόμμα της Βόρειας Ιρλανδίας που απέσπασε δέκα έδρες στις πρόσφατες εκλογές. Η εν λόγω κυβερνητική συμμαχία προκαλεί τεράστια αντίδραση στη Βρετανία, γιατί θα αναδείξει την πιο δεξιά βρετανική κυβέρνηση, ενώ προκαλεί μεγάλη ανησυχία και στην Ιρλανδία, επειδή ενδέχεται να καταστρατηγήσει τη «Συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής».
Παρόλο που οι Συντηρητικοί διατήρησαν την πρώτη θέση με εκλογικό ποσοστό 42,4%, πραγματικός νικητής αναδείχθηκε το Εργατικό Κόμμα του Κόρμπιν με 40%. Οι Εργατικοί ενίσχυσαν το ποσοστό τους κατά 9,9%, κερδίζοντας τριάντα έδρες, ενώ οι Συντηρητικοί κατά 5,5%, χάνοντας δεκατρείς έδρες. Οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες, οι Πράσινοι, το Σκωτικό Εθνικό Κόμμα (SNP) και το Κόμμα Ανεξαρτησίας του Ηνωμένου Βασιλείου (UKIP) είδαν τα εκλογικά τους ποσοστά να μειώνονται, με μεγαλύτερο χαμένο το UKIP που υποχώρησε κατά 10,8%. Οι ψηφοφόροι του UKIP γενικά διασπάστηκαν, τασσόμενοι και με τους Εργατικούς και με τους Συντηρητικούς. Πρόκειται για την πρώτη άνοδο του εκλογικού ποσοστού των Εργατικών από το 1997 και για τη μεγαλύτερη που έχουν γνωρίσει από το 1945.
Οι νέοι ψήφισαν Εργατικούς
Η προεκλογική εκστρατεία στιγματίστηκε από τις μαζικές επιθέσεις κατά της ηγεσίας του Τζέρεμι Κόρμπιν για τις υποτιθέμενες κακές επιδόσεις του στην οικονομία, την ασφάλεια, αλλά και για την άρνησή του στην πυρηνική ενέργεια. Στην πραγματικότητα όμως, η αντιπολεμική του πολιτική και η αντίθεσή του στη λιτότητα και την πυρηνική ενέργεια αποδείχθηκαν ιδιαίτερα δημοφιλείς, ειδικά στους νέους οι οποίοι στο πρόσωπο του Κόρμπιν είδαν μια διαφορετική στάση που τους ενέπνευσε. 250.000 νέοι ψηφοφόροι εγγράφηκαν στους εκλογικούς καταλόγους τις τελευταίες ημέρες της προεκλογικής εκστρατείας, ενώ οι ψήφοι τους έπαιξαν καθοριστικό ρόλο σε πολλές εκλογικές περιφέρειες. Στην ηλικιακή ομάδα 18-34, το 63% ψήφισε Εργατικούς και το 27% Συντηρητικούς. Ο ενθουσιασμός των νέων με τον Κόρμπιν συνεχίζεται: ομάδες νεαρών τραγουδούν αυτοσχέδια τραγούδια στο δρόμο και σε δημόσιες εκδηλώσεις με το όνομα του Τζέρεμι.
Η στροφή του ενδιαφέροντος στην πολιτική αντί για τα πρόσωπα
Η προεκλογική εκστρατεία ανατράπηκε όταν το Εργατικό Κόμμα δημοσίευσε το μανιφέστο του, σχεδόν τέσσερις εβδομάδες πριν από τις εκλογές. Το μανιφέστο που είναι, από κάθε άποψη, σοσιαλδημοκρατικό, απορρίπτει τους δεσμούς με το νεοφιλελευθερισμό και περιέχει λαϊκά ριζοσπαστικά στοιχεία, όπως: επανεθνικοποιήσεις, μερική αναδιανομή του πλούτου, την ενίσχυση του Εθνικού Συστήματος Υγείας, την κατάργηση των πανεπιστημιακών διδάκτρων, μέτρα τα οποία έχουν κοστολογηθεί πλήρως. Το μανιφέστο τοποθέτησε την προεκλογική εκστρατεία στη σωστή βάση και επικέντρωσε τις συζητήσεις στην επιλογή πολιτικής και όχι προσώπων. Είναι αυτονόητο ότι το κόμμα κατάφερε να κρατήσει τους παλιούς ψηφοφόρους του και να προσελκύσει τη νεολαία, χάρη στις οικονομικές πολιτικές υπέρ των απλών ανθρώπων που περιλαμβάνει το μανιφέστο. Οι κάλπες απέδειξαν, επίσης, ότι πολλοί από όσους είχαν ψηφίσει υπέρ της παραμονής στο δημοψήφισμα για το Brexit, μετακινήθηκαν στο Εργατικό Κόμμα, ενισχύοντας τις προοδευτικές δυνάμεις που στήριξαν την ηγεσία Κόρμπιν.
Η κατάρρευση του αφηγήματος της κυρίαρχης τάξης
Τις τελευταίες ημέρες επικρατεί χάος στην ηγεσία των Συντηρητικών και την κυβέρνηση και το ερώτημα είναι πόσον καιρό θα αντέξει η Μέι, δεδομένου ότι υπέστη ολοκληρωτική ζημιά από αυτή την ταπεινωτική ήττα. Στην πολιτική της Βρετανίας δεν συνηθίζονται τα ασταθή κοινοβούλια και είναι πιθανό σύντομα να διενεργηθούν νέες εκλογές. Κάτι τέτοιο θα είναι ευτυχές για τους Εργατικούς, καθώς οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν ακόμη μεγαλύτερη ενίσχυση του κόμματός τους, αλλά και του ίδιου του Κόρμπιν, γεγονός το οποίο μπορεί να τους επιτρέψει να σχηματίσουν αυτοδύναμη κυβέρνηση. Αυτό συνιστά αξιοσημείωτη αλλαγή για τη βρετανική πολιτική. Το κυρίαρχο αφήγημα της ηγεμονεύουσας τάξης –που το Εργατικό Κόμμα είχε υιοθετήσει στο παρελθόν- σύμφωνα με το οποίο δεν υπάρχει εναλλακτική λύση απέναντι στο νεοφιλελευθερισμό και τις πολιτικές λιτότητας, διερράγη.
Είναι επείγον να στηρίξουμε τις θέσεις και τις πολιτικές του Κόρμπιν μέσα στο Εργατικό κόμμα. Βραχυπρόθεσμα, δεν πρόκειται να εκδηλωθεί κάποια κίνηση εναντίον του από τη δεξιά πτέρυγα του κόμματος, αλλά υπάρχουν ενδείξεις ότι τα μέλη της θα επιδιώξουν να συμπεριληφθούν στο success story του Κόρμπιν, σε μια προσπάθεια να αποδυναμώσουν τις φιλολαϊκές πολιτικές του. Υπάρχουν πολλά για τα οποία αξίζει να παλέψουμε. Όμως, τον καθοριστικό ρόλο στην επιτυχία θα παίξει η αξιοποίηση της δυναμικής των νέων.
Μετάφραση: Καλλιόπη Αλεξοπούλου