Του Ζιγκφρίντο Ραμίρεζ
Το CPERN στοχεύει στην προώθηση κριτικών εργασιών με στόχο την κατανόηση του πρόσφατου μετασχηματισμού του καπιταλισμού και της καπιταλιστικής κοινωνίας. Εστιάζει στην Ευρώπη χωρίς να περιορίζεται σε αυτή και αποτελεί κομβικό σημείο της διεπιστημονικής ανταλλαγής μεταξύ κοινωνιολογίας, πολιτικής, οικονομίας, γεωγραφίας και νομικών επιστημών. Την ευθύνη του Δικτύου έχει αναλάβει μια συμβουλευτική επιτροπή που αποτελείται από κριτικούς μελετητές υψηλού κύρους, με προεδρεύοντα τον Ίαν Μπραφ (Lougbrough University, Αγγλία) και τη Λάουρα Χορν (Roskilde University, Δανία). Η γραμματέας του Συμβουλίου, Μόνικα Κλούα – Λοσάντα, φιλοξένησε το συνέδριο στη Βαρκελώνη στο Πανεπιστήμιο Pompeu Fabra. Προσπάθεια που ενισχύθηκε από την υποστήριξη του κεντρικού ομιλητή του συνεδρίου, Βίκενς Ναβάρο, ενός από τους εξέχοντες κριτικούς διανοούμενους της χώρας.
Το συνέδριο πραγματοποιήθηκε εντός του κλίματος που δημιούργησαν οι πρόσφατες μαζικές κινητοποιήσεις στη Βαρκελώνη, οι οποίες προέκυψαν ως αντίδραση στις συνέπειες της κρίσης. Ωστόσο, οι κινητοποιήσεις χαρακτηρίστηκαν και από ένα εθνικιστικό κύμα που είχε ως αποτέλεσμα να κατεβαίνουν μαζί στο δρόμο αυτονομιστές της Δεξιάς και της Αριστεράς. Το transform! europe κλήθηκε να παρουσιάσει το Akademia project, το οποίο έχει ως στόχο την πρόταση τρόπων στη βάση των οποίων θα μπορούν ερευνητές από όλη την Ευρώπη να αλληλεπιδρούν και να εργαστούν από κοινού, μέσω μιας συνεργατικής on-line πλατφόρμας.
Αποτέλεσε κοινή εκτίμηση ότι το έργο που υλοποιήθηκε από τους εισηγητές, ένα έξυπνο μείγμα νέων επιστημόνων και διδακτορικών ερευνητών από ευρωπαϊκά πανεπιστήμια, ήταν εξαιρετικά σοβαρό. Αυτό εξασφάλισε ένα υψηλό επίπεδο διαλόγου σχετικά με την έρευνα που διεξάγεται σε θέματα κεντρικού ενδιαφέροντος για τα ερευνητικά προγράμματα του transform! europe, όπως οι ευρωπαϊκές δημόσιες πολιτικές, όχι μόνο οι οικονομικές, αλλά και όσες αφορούν τους τομείς της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και της υγείας (3η συνεδρίαση). Το πεδίο εφαρμογής των προσεγγίσεων ήταν εξαιρετικά πυκνό και εκτείνονταν σε μια μεγάλη ποικιλία κριτικών της πολιτικής οικονομίας (1η συνεδρίαση), των νομικών σπουδών (5η συνεδρίαση), της κοινωνικής ανάλυσης (6η συνεδρίαση), καθώς και της ιστορίας στο επίπεδο των γεγονότων και της θεωρίας (8η συνεδρίαση).
Η συζήτηση ήταν ειλικρινής, εποικοδομητική και στοχευμένη, με αποτέλεσμα την ενίσχυση με ιδέες και προτάσεις για βελτίωση ή αλλαγή των εν εξελίξει σχεδιασμών των διδακτορικών και συλλογικών ερευνών. Από αυτή τη σκοπιά, το Δίκτυο εκπλήρωσε τη θεμελιώδη αποστολή του, που δεν είναι άλλη από την ανάδειξη κριτικών ερευνών μέσα από ατομικά ή συλλογικά έργα, προκειμένου να χρησιμοποιηθούν για την κατανόηση θεμελιωδών ερωτημάτων σχετικά με την κριτική θεωρία/ες και πρακτική/ές. Αν και η γενική ατμόσφαιρα χαρακτηριζόταν από την έλλειψη ιδιαίτερου πάθους (εκτός ίσως από όταν έγινε αναφορά σε κάποιες νεογκραμσιανές θεωρίες), το θερμόμετρο ανέβηκε κατακόρυφα όταν ο Βίκενς Ναβάρο προέταξε στη διάλεξή του τη θεμελιώδη ανάγκη της κριτικής σκέψης, ιδίως της ταξική ανάλυσης, έτσι ώστε οι άνθρωποι να είναι σε θέση να κατανοήσουν όχι μόνο την κρίση στην Ευρώπη και την Ισπανία, αλλά και να βρουν εναλλακτικές λύσεις. Προερχόμενη από έναν επιστήμονα μεγάλης ηλικίας, εξόριστο καθηγητή σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες και τις ΗΠΑ, η διάλεξη έδωσε ένα εξαιρετικό παράδειγμα "μετάδοσης της φωτιάς" στις επόμενες γενιές. Το γεγονός ήταν ιδιαίτερα σημαντικό διότι, όπως ο ίδιος τόνισε, όλοι οι παρευρισκόμενοι είχαν πλήρη επίγνωση των δυσκολιών των κριτικών ερευνών να βρουν θεσμικό πλαίσιο στα πανεπιστήμια, των οποίων ο ανταγωνιστικός και κομφορμιστικός χαρακτήρας διαρκώς ενισχύεται, στην προσπάθεια τους να ανταποκριθούν στο νέο τους ρόλο ως «εργοστάσια» της οικονομίας της γνώσης. Υπό αυτή την έννοια, επίσης, το Δίκτυο εκπλήρωσε την αποστολή του αναφορικά με την ενίσχυση της αμοιβαίας γνώσης και της αλληλεγγύης μεταξύ των κριτικών επιστημόνων από όλες τις ευρωπαϊκές χώρες που εκπροσωπήθηκαν (Ουγγαρία, Αυστρία, Ολλανδία, Γερμανία, Ισπανία, Τουρκία, Ιταλία, Πολωνία, Σλοβενία, Ιρλανδία), παρά το ότι υπήρξε μια σαφής πλειοψηφία επιστημόνων που προέρχονταν από αγγλόφωνες χώρες ή εδρεύουν στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Από τη στιγμή που δεν υπάρχει ακόμη τμήμα του transform! στο Ηνωμένο Βασίλειο, είναι κρίσιμο να συνδέσουμε τους κριτικούς επιστήμονες αυτού του Δικτύου μέσω του νέου προγράμματος Akademia, το οποίο ενθαρρύνει όσους είναι έτοιμοι να ενταχθούν σε αυτό να διαθέσουν το έργο τους και τις πρακτικές του εφαρμογές στα ερευνητικά προγράμματα του transfom!. Πρόκειται για μία πρόκληση που αφορά και τις δύο πλευρές. Tο transform! καλείται να παρακολουθήσει την εξέλιξη και τα αποτελέσματα της βασικής έρευνας στα πανεπιστήμια, αλλά και να διασφαλίσει ότι θα ενσωματώνεται η οπτική των κοινωνικών κινημάτων και των πολιτικών ομάδων στη στρατηγική τους ανάλυση και τις πολιτικές τους προτάσεις.
Όποιος επιθυμεί μπορεί να βρει το πρόγραμμα του συνεδρίου, αλλά και να παρακολουθήσει την εξέλιξη των εργασιών του Δικτύου στη διεύθυνση:
http://criticalpoliticaleconomy.net/