Συνοπτικά και λακωνικά: 12 θέσεις για τo Luxleaks από τον λουξεμβούργιο ευρωβουλευτή του Déi Lénk, Τζάστιν Τούρπελ.
- Μια φορολογική απάτη χωρίς προηγούμενο
Με πρόφαση το φορολογικό απόρρητο, δισεκατομμύρια ευρώ διέφυγαν στο Λουξεμβούργο χωρίς να φορολογηθούν. Τα έγγραφα που δημοσίευσε η Διεθνής Ένωση Ερευνητών Δημοσιογράφων (IGIJ) γνωστά ως «LuxLeaks» δείχνουν καθαρά ότι πρόκειται για μια υπόθεση φορολογικής απάτης η οποία δεν έχει προηγούμενο. Μέσω της λεγόμενης «φορολογικής βελτιστοποίησης», διάφορες πολυεθνικές εταιρείες μπόρεσαν να εξοικονομήσουν δισεκατομμύρια αφορολόγητα ευρώ με τη βοήθεια του κράτους του Λουξεμβούργου.
Ένα παράδειγμα είναι η Amazon, μια εταιρία με τζίρο 5.5 δις ευρώ, η οποία πληρώνει μόνο 4.219.339 ευρώ σε φόρους (δηλαδή λιγότερο από 0.1%). Μια άλλη είναι η E.On που πληρώνει φόρο μόνο 1.575 ευρώ (1) ενώ μετρά κέρδη 130 εκατομμυρίων χάρη στην λουξεμβουργιανή χρηματοπιστωτική της δομή με το όνομα Dutchdelta. Ας μη ξεχνάμε και τις: ΙΚΕΑ, Pepsi, Heinz, FedEx, Apple και πολλές άλλες.
2. Η κορυφή του παγόβουνου. Συνολικά, 340 επιχειρήσεις επωφελήθηκαν από αυτές τις συμφωνίες σε βάρος πολυάριθμων κρατών και των πολιτών τους, που αναγκάζονται να υπομένουν μέτρα λιτότητας και περικοπές στις κοινωνικές δαπάνες για να καλυφτεί το έλλειμα των εθνικών προϋπολογισμών. Ωστόσο, αυτή είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου καθώς τα δημοσιευμένα αρχεία αφορούν τις φορολογικές συμφωνίες που συνήφθησαν με την καθοδήγηση της εταιρείας παροχής συμβουλών PriceWaterhouseCoopers μόνο την περίοδο μεταξύ του 2002 και 2010. Συμφωνίες που έγιναν πριν ή μετά από αυτήν την περίοδο, ἤ στις οποίες εμπλέκονται άλλες εταιρίες παροχής συμβουλών, παραμένουν άγνωστες.
3. Μεγιστοποίηση του κέρδους για τους κατασκευαστές όπλων και τη στρατιωτική βιομηχανία. Όταν ο Ιβ Κρούχτεν, νεαρός ευρωβουλευτής και γενικός γραμματέας του LSAP (Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Λουξεμβούργου), τουίταρε ότι: “Wéinstens verkafe mir keng Waffen u Schurkenstaaten oder maachen de Nopeschlaenner Konkurrenz mat ridicule niddrege Léin…” («τουλάχιστον δεν πουλάμε όπλα σε κακοποιά έθνη, ούτε ανταγωνιζόμαστε τις γειτονικές μας χώρες με απαράδεκτα χαμηλούς μισθούς…»), σίγουρα παρέβλεπε το γεγονός ότι στην υπόθεση εμπλέκονται και πολλοί προμηθευτές και κατασκευαστές όπλων.
Κάθε χρόνο, το διάσημο SIPRI (Διεθνές Ερευνητικό Ινστιτούτο της Στοκχόλμης για την Ειρήνη) στη Σουηδία δημοσιεύει έναν κατάλογο με τους εκατό μεγαλύτερους και ισχυρότερους κατασκευαστές όπλων και στρατιωτικών εξοπλισμών στον κόσμο. Το ένα τρίτο περίπου αυτών των ομίλων είναι στη λίστα των εταιρειών που έκαναν φορολογικές συμφωνίες με τη μεσολάβηση της PriceWaterhouseCoopers (2).
Παρότι το Λουξεμβούργο επαίρεται ότι απαγoρεύει την προμήθεια και πώληση όπλων, στην πραγματικότητα υποστηρίζει εμφανώς τους πολεμοκάπηλους και τους κατασκευαστές όπλων βοηθώντας τους να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη τους. Τι υποκρισία! Επίσης, αληθεύει σε ένα βαθμό ότι το Λουξεμβούργο δεν ανταγωνίζεται τις γειτονικές του χώρες στην καθιέρωση απαράδεκτα χαμηλών μισθών για τους εργαζόμενους. Όμως, κατά πρώτον, αυτό συνιστά το βασικό επιχείρημα προκειμένου να μειωθούν οι μισθοί στο Λουξεμβούργο και να μεταφερθεί μέρος της παραγωγικής διαδικασίας στο εξωτερικό, και, κατά δεύτερον, το Λουξεμβούργο φορολογεί επιχειρήσεις σαν την Amazon, που αντλεί τα κέρδη της από το «ντάμπινγκ μισθών» που ισχύει στη Γερμανία, στην οποία δεν πληρώνει κανένα φόρο.
4. Μερική ευθύνη για τη χρηματοπιστωτική κρίση. Μέχρι σήμερα παραμένει αδιευκρίνιστο το τι έγιναν τα χρήματα που κατάφεραν να εξοικονομήσουν οι παραπάνω εταιρείες με τη βοήθεια του Λουξεμβούργου. Μπορούμε να πούμε με ασφάλεια ότι μεγάλο μέρος από αυτά επενδύθηκε σε σκοτεινά χρηματοπιστωτικά προϊόντα τα οποία οδήγησαν τελικά στο κραχ του 2008-2009.
Ένας αριθμός εγγράφων με ιδιαίτερη αξία αφορούν την εταιρεία που έπαιξε κεντρικό ρόλο στη δημιουργία της οικονομικής κρίσης συνάπτοντας σκοτεινές συμφωνίες και κερδοσκοπώντας, τη Lehman Brothers. Μια εταιρεία που μεγιστοποίησε τα κέρδη της και δεν πλήρωσε φόρους, χάρη στις εγκαταστάσεις που διατηρούσε στο Λουξεμβούργο μέχρι τον Ιούλιο του 2008, ακριβώς δυο μήνες πριν από το κραχ. Βέβαια, όλα αυτά έγιναν με τη συνενοχή της PriceWaterhouseCoopers και των φορολογικών αρχών του Λουξεμβούργου.
5. Είναι αλήθεια ότι είμαστε όλοι κηφήνες; Λέγεται ότι κράτος και πολίτες επωφελήθηκαν από αυτή την παράνομη φοροαποφυγή. Στην πραγματικότητα όμως, επωφελήθηκαν οι εταιρικοί όμιλοι και όσοι είναι πάρα πολύ πλούσιοι. Επιπλέον, ο πλουτισμός αυτών αυξάνει την κοινωνική ανισότητα. Μήπως τελικά γίναμε όλοι αιχμάλωτοι του συστήματος; Μήπως δε βρίσκεται πάντα κάποια χώρα ή κράτος που προθυμοποιείται να προσφέρει σε αυτές τις εταιρείες ακόμη χαμηλότερη φορολόγηση, σπρώχνοντάς μας ακόμη πιο βαθιά στον κατήφορο μέχρι να μη μείνει τίποτα όρθιο;
Ακόμη, στο Λουξεμβούργο, εργαζόμενοι και νοικοκυριά πληρώνουν διαρκώς υψηλότερους φόρους ενώ οι φορολογικές υποχρεώσεις των επιχειρήσεων διαρκώς μειώνονται. Δεν θα συνέφερε κάθε κράτος αν όλοι οι κάτοχοι κεφαλαίου και όλες οι επιχειρήσεις φορολογούνταν δίκαια; Οφείλουμε να σπάσουμε αυτόν τον κύκλο και πρέπει να το κάνουμε τώρα.
6. Η κυβέρνηση συνασπισμού Χριστιανών- Σοσιαλιστών (CSV-LSAP) και ο Γιούνκερ πρέπει να οδηγηθούν ενώπιον της εξεταστικής επιτροπής της Βουλής. Επειδή εμπλέκονται σε ένα σκάνδαλο με μυστικές υπηρεσίες, αν δεν είχαν προκηρυχθεί πρόωρες εκλογές, είναι πολύ πιθανό ότι θα είχαν ήδη οδηγηθεί σε παραίτηση.
Αν οι υποθέσεις #LuxLeaks and #Ruling-Gate είχαν αποκαλυφθεί ένα χρόνο πριν ή και λίγο νωρίτερα, όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης, συμπεριλαμβανομένων των Πράσινων και των Δημοκρατών (DP), θα είχαν ζητήσει τη συγκρότηση εξεταστικής επιτροπής προκειμένου να αποκαλυφθεί η ύποπτη και επικίνδυνη δράση της κυβέρνησης Χριστιανών/Σοσιαλιστών και του κράτους του Χριστιανικού Λαϊκού Κόμματος (CVS). Αυτό ακριβώς πρέπει να γίνει τώρα. Όπως οι Πράσινοι και οι Δημοκράτες ζήτησαν τις προάλλες τη συγκρότηση εξεταστικής επιτροπής για τις υποθέσεις Wingring/Livange και SREL, έτσι και τώρα πρέπει να ζητήσουν τη συγκρότηση επιτροπής προκειμένου να εξετάσει αυτές τις υποθέσεις.
7. Η Συνθήκη της ΕΕ κατοχυρώνει τη φορολογική βελτιστοποίηση. Το Λουξεμβούργο δεν είναι η μόνη χώρα που προσπαθεί να προσελκύσει διεθνείς εταιρείες προσφέροντας τους τη δυνατότητα φορολογικής βελτιστοποίησης. Παρόμοιες ενέργειες κάνουν οι ΗΠΑ, η Ολλανδία, καθώς και το Βέλγιο και η Γαλλία. Ο φορολογικός ανταγωνισμός, δηλαδή το «φορολογικό ντάμπινγκ» ανάμεσα στα κράτη της ΕΕ, περιλαμβάνεται και στη Συνθήκη του Μάαστριχτ.
Όμως, το Λουξεμβούργο το παρατράβηξε. Το να προσελκύεις εταιρείες μακριά από άλλες χώρες προσφέροντάς τους τη δυνατότητα να πληρώνουν ελάχιστο (ή και καθόλου) φόρο, μπορεί εύλογα να ενοχλήσει άλλα κράτη, τα οποία αντιμετωπίζουν τη συνέπεια της μείωσης των φορολογικών τους εσόδων. Παρόλα αυτά, τα θιγόμενα κράτη δεν θέλουν να απαγορεύσουν τη φορολογική βελτιστοποίηση. Απλώς, αντιδρούν για το βαθμό στον οποίο εφαρμόζεται. Οι προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του ΟΟΣΑ είναι, αντίστοιχα, περιορισμένες.
8. Αυτοί που πληρώνουν το λογαριασμό είναι οι πολίτες. Αν τα κράτη επιβάλουν όλο και λιγότερους φόρους στις επιχειρήσεις –γιατί αυτός είναι ο απώτερος στόχος της φορολογικής βελτιστοποίησης- τα δημοσιονομικά κενά διευρύνονται και, ως απάντηση, έχουμε περικοπές στις δημόσιες δαπάνες και αυξήσεις στους φόρους.
Η αύξηση των φόρων, όμως, δεν αφορά μόνο τις μεγάλες επιχειρήσεις και εταιρείες, αλλά και τις μικρές, τα νοικοκυριά, τους εργαζόμενους και τους συνταξιούχους. Στο Λουξεμβούργο, το πέμπτο πακέτο λιτότητας, που κατατέθηκε πρόσφατα, ακολουθεί την ίδια γραμμή.
9. Μια κυβέρνηση που στερείται ιδεών. Πριν από δυο εβδομάδες, στην Επιτροπή Οικονομικών της Βουλής κατέστησα σαφές στον Υπουργό Οικονομικών του Λουξεμβούργου Πιερ Γκραμανγκά, ότι αν θέλουμε να εξαιρεθούμε από τη μαύρη λίστα των φορολογικών παραδείσων που κατάρτισε το Παγκόσμιο Φόρουμ και άλλοι ανάλογοι θεσμοί, δεν αρκεί η ανταλλαγή πληροφοριών και άλλες μικρές ανώδυνες αλλαγές.
Αν θέλουμε λοιπόν να το πετύχουμε, θα πρέπει να κλείσουμε τα υπάρχοντα φορολογικά «παραθυράκια» (ανέφερα τις φορολογικές διατάξεις και τις ευρεσιτεχνίες) και να βεβαιωθούμε ότι δεν θα υπάρξουν άλλα (όπως, για παράδειγμα, το “Fondations patrimoniales”). Ο Γκραμανγκά το αρνήθηκε, δηλώνοντας ότι το Λουξεμβούργο είναι σε σωστό δρόμο και ότι τα εργαλεία που ανέφερα δεν έχουν σχέση. Σήμερα, δεν έχει πληγεί μόνο η φήμη του Λουξεμβούργου (και των πολιτών του). Η κυβέρνησή μας εμπλέκεται όλο και πιο πολύ σε όλο και μεγαλύτερες αντιθέσεις.
10. Η υποκρισία προκαλεί επιπλέον ζημιά. Όταν ο Υπουργός Οικονομικών εμφανίστηκε στα διεθνή ΜΜΕ, δήλωσε ότι το Λουξεμβούργο «δεν επικροτεί το φορολογικό ντάμπινγκ» και «τάσσεται υπέρ της δίκαιης φορολόγησης». Αυτό δεν είναι μόνο υποκριτικό, στερείται και κάθε πειστικότητας, ειδικά από τη στιγμή που δήλωσε ότι η …….??? είναι μέρος της «πολιτισμικής κληρονομιάς» του Λουξεμβούργου και αφότου ο Πρωθυπουργός Ξαβιέ Μπετέλ ισχυρίστηκε μεγαλοφώνως ότι δεν είναι δική του δουλειά να πληρώνει για τα χρέη άλλων χωρών.
Όλες αυτές οι δηλώσεις είναι υποκριτικές, όσο και αναξιόπιστες. Το γεγονός ότι οι εκπρόσωποι της PriceWaterhouseCoopers χαρακτηρίζουν «θεωρίες συνωμοσίας» τις κατηγορίες εναντίον του Λουξεμβούργου ή του Προέδρου της Κομισιόν Ζαν-Κλοντ Γούνκερ, δεν πρέπει να μας αποπροσανατολίζει. Δημοσιογράφοι από τη Διεθνή Ένωση Ερευνητικής Δημοσιογραφίας έκαναν την έρευνά τους. Αντί να επικρίνουμε τα αποτελέσματά της, θα πρέπει να ασχοληθούμε με τα θέματα που ανέδειξαν.
11. Να κατεδαφίσουμε τον λαβύρινθο. Ο ακατάληπτος φορολογικός λαβύρινθος πρέπει να απλοποιηθεί. Να γίνει κατανοητό, με τρόπο ανοιχτό και διάφανο, ποιος ακριβώς επωφελείται από το σύστημα, πού, σε ποιο βαθμό και μέσω ποιου. Το φορολογικό απόρρητο των μεγάλων ομίλων δεν μπορεί να αποτελεί δικαιολογία για την απόκρυψη της αλήθειας.
Γι’ αυτό το dei Lenk τάσσεται υπέρ της συγκρότησης μιας κοινοβουλευτικής εξεταστικής επιτροπής η οποία θα ερευνήσει το θέμα και θα βγάλει τα απαραίτητα συμπεράσματα.
Μια τέτοια εξεταστική επιτροπή θα μπορούσε να προσφύγει και στην εμπειρογνωμοσύνη άλλων θεσμών, όπως της Διεθνούς Διαφάνειας, και να συνεργαστεί με ανάλογες επιτροπές άλλων χωρών, καθώς και με το Ευρωκοινοβούλιο. Πρόκειται, εν τέλει, για ζήτημα που δεν αφορά μόνο το Λουξεμβούργο.
12. Να συζητήσουμε τις εναλλακτικές λύσεις. Είναι ώρα να συζητήσουμε τις εναλλακτικές λύσεις απέναντι στην τρέχουσα κυβερνητική πολιτική του στρουθοκαμηλισμού. Εισάγοντας, π.χ., ένα φορολογικό σύστημα πραγματικά δίκαιο, που να επιδιώκει την επαναφορά της ισορροπίας ανάμεσα στους φόρους που πληρώνουν οι επιχειρήσεις και σε εκείνους που πληρώνουν τα νοικοκυριά και οι εργαζόμενοι.
Ένα σύστημα φορολόγησης σύμφωνα με το οποίο όσοι διαθέτουν ‘δυνατά μπράτσα’ (δηλ. οι μεγάλες εταιρείες) θα πρέπει να φέρουν το μεγαλύτερο φορολογικό βάρος, θα αυξηθεί ο υψηλότερος φορολογικός συντελεστής και θα φορολογηθεί ο πλούτος [όπως διακηρύσσουν υποκριτικά οι Σοσιαλιστές (LSAP) στη Βουλή]. Ένα σύστημα που θα εισαγάγει έναν ελάχιστο φορολογικό συντελεστή για τις επιχειρήσεις που να μη μπορεί να μειωθεί, και σύμφωνα με το οποίο όλοι οι όμιλοι πρέπει να πληρώνουν φόρους στη χώρα στην οποία πραγματοποιούν το μεγαλύτερο μέρος των κερδών τους.
Κατ’ αυτόν τον τρόπο, οι εταιρείες, μαζί με τον χρηματοπιστωτικό τομέα και τη βιομηχανία, θα παρακινηθούν να πληρώνουν φόρους σε αναπτυσσόμενες χώρες για τα κέρδη που πραγματοποιούν σε αυτές και δεν θα μπορούν πλέον να τους στερούν σημαντικά φορολογικά έσοδα, περιορίζοντας έτσι τις όποιες δυσμενείς επιπτώσεις των δραστηριοτήτων τους. Ένα είναι σίγουρο: ότι ήρθε η ώρα για πραγματική αλλαγή παραδείγματος.
Originally published in German on 7 November at: http://www.goosch.lu/
Σημειώσεις:
(1) ARD-Panorama, 6 November 2014
(2) See Tweet of Fisec sàrl @codefiscal referring o justpaste.it/BrothersInArmsLux