“Αλλάζοντας τις ζωές μας. Μετασχηματίζοντας τον κόσμο” – Το τρίτο διεθνές φεμινιστικό-μαρξιστικό συνέδριο θα γίνει στο Πανεπιστήμιο του Λουντ (Σουηδία), στις 6 και 7 Οκτωβρίου 2018. Προθεσμία υποβολής συμμετοχών μέχρι τις 28 Φεβρουαρίου 2018.
Το σχήμα του συνεδρίου
Τον Μάρτιο του 2015, πάνω από 500 επιστημόνισσες και ακτιβίστριες συμμετείχαν στo Πρώτο Διεθνές Φεμινιστικό Μαρξιστικό Συνέδριο, στο Βερολίνο, που ασχολήθηκε με θέματα όπως: ο νεοφιλελευθερισμός, η διατομεακότητα και η κοινωνική αναπαραγωγή. Το Δεύτερο Διεθνές Φεμινιστικό Μαρξιστικό Συνέδριο με τίτλο: Δημιουργώντας γέφυρες- Μετατοπίζοντας και ενισχύοντας τα οράματα – Αναζητώντας εναλλακτικές λύσεις, οργανώθηκε το 2016 στη Βιέννη. Είχε την ίδια πληρότητα με το προηγούμενο, αλλά ήταν πιο διεθνοποιημένο, με συμμετοχές από 29 διαφορετικές χώρες και έξι ηπείρους. Οι συζητήσεις επικεντρώθηκαν σε έννοιες όπως: εργασία και υπηρεσίες φροντίδας, διατομεακότητα, νέος υλισμός, οικοφεμινισμός, καθώς επίσης και σε φεμινιστικές μαρξιστικές αναλύσεις των εννοιών: μητρότητα, φονταμενταλισμός, ρατσισμός, εκπαίδευση, και πολλών άλλων. Ακτιβίστριες και ερευνήτριες από τη Βραζιλία, την Τουρκία, την Αργεντινή, τη Νότια Αφρική, τις ΗΠΑ και πολλές ευρωπαϊκές χώρες παρουσίασαν διαφορετικούς τρόπους οργάνωσης των μαρξιστριών ή σοσιαλιστριών φεμινιστριών, ανάλογα με το εκάστοτε πλαίσιο.
Όπως και στο πρώτο, οι διοργανώτριες του δεύτερου αυτού συνεδρίου έλαβαν πολλά θετικά σχόλια, καθώς όμως και παράπονα για την πυκνότητα του προγράμματος που δεν επέτρεπε τη συμμετοχή σε όλες τις ενότητες. Κατόπιν τούτου, συγκροτήσαμε μια μεγαλύτερη ομάδα οργανωτριών και συμμετεχουσών, που συναντήθηκε το Μάιο του 2017 στη Γερμανία, και μετά από δυο ημέρες συζητήσεων, αποφασίσαμε να αλλάξουμε αισθητά το σχήμα του επόμενου συνεδρίου.
Δηλαδή, αντί να πραγματοποιούνται συνεδρίες στις οποίες θα παρουσιάζονται εισηγήσεις και να ακολουθεί συζήτηση που θα περιορίζεται σε λίγα μόνο σχόλια ή ερωτήσεις από το “κοινό”, αποφασίσαμε να οργανώσουμε ένα συνέδριο στο οποίο τα σχέδια και οι εισηγήσεις που θα παρουσιάζονται, θα δουλεύονται συλλογικά. Με αυτόν τον τρόπο, επιδιώκουμε να καταργήσουμε τη διαχωριστική γραμμή μεταξύ “εισηγητριών” και “κοινού”, με στόχο την επεξεργασία των μεθόδων μάθησης, διδασκαλίας και κοινωνικού μετασχηματισμού. Ως εκ τούτου, προτείνουμε ένα σχήμα με περιορισμένο αριθμό κειμένων βάσης που θα παρουσιάσουν οι ομιλήτριες που έχουν προσκληθεί να μιλήσουν για την κοινωνική αναπαραγωγή. Οι συνεδρίες αυτές θα είναι ανοιχτές στο ευρύτερο κοινό του πανεπιστημίου και της πόλης του Λουντ. Το συνέδριο, όμως, θα συνίσταται κυρίως σε συμμετοχικά εργαστήρια στα οποία θα λαμβάνεται ως σημείο εκκίνησης ότι είμαστε όλες σε θέση να στοχαστούμε και ότι πρέπει να βρούμε τρόπους για να αλλάξουμε τις ζωές μας και τον κόσμο μας.
Τούτο συνεπάγεται την υιοθέτηση μιας εργαστηριακής μεθοδολογίας για το μεγαλύτερο μέρος του συνεδρίου. Δηλαδή, οι συμμετέχουσες θα κληθούν να παρουσιάσουν το σχέδιο ή θέμα που επιθυμούν να εξετάσουν μαζί με άλλες συμμετέχουσες και να προτείνουν τη μέθοδο διαχείρισης του ερευνητικού τους ερωτήματος/σχεδίου, με τρόπο συμμετοχικό.
Ένα παράδειγμα αυτής της συμμετοχικής μεθόδου που θα παρουσιαστεί στο συνέδριο, είναι αυτό που η Φρίγγα Χάουγκ ονομάζει “πολιτικοποιημένο έργο μνήμης”. Ένα έργο μνήμης περιέχει δυο καθοριστικά σημεία: α) περιλαμβάνει και την ίδια την ερευνήτρια ως υποκείμενο της έρευνας, όπου η ερευνήτρια είναι μια από τις συμμετέχουσες και, β) στη συζήτηση που γίνεται στο εργαστήριο, οι συμμετέχουσες αναζητούν την καθοριστική αντίφαση στον τομέα έρευνας της καθεμιάς, η οποία θα οδηγήσει τη διαδικασία κατανόησης και παραγωγής της γνώσης ένα βήμα πιο πέρα.
Το εργαστήριο οργανώνεται από τρεις ερευνήτριες/φοιτήτριες, οι δυο από τις οποίες παρουσιάζουν το θέμα ενώ η τρίτη χρονομετρά. Η μια έχει ετοιμάσει μια σύντομη εισήγηση (όχι πάνω από τρεις σελίδες) στην οποία εξηγεί το ερευνητικό ερώτημα και τη σχέση του με το θέμα. Όλες οι φεμινίστριες που συμμετέχουν στο εργαστήριο λαμβάνουν την εισήγηση και την διαβάζουν από πριν. Η δεύτερη ερευνήτρια θέτει στην πρώτη ερωτήσεις σχετικά με την ερευνητική μέθοδο, τη συμμετοχή της ίδιας της ερευνήτριας και τις ιδέες της, τα πρώτα συμπεράσματα και τη διαδικασία που έχει προκρίνει, τις αμφιβολίες της, τα κενά, τις αντιφάσεις κ.ά. Η ανταλλαγή απόψεων ανάμεσα σε αυτές τις δύο ερευνήτριες διαρκεί 15 λεπτά. Στη συνέχεια, η συζήτηση ανοίγεται σε όλα τα μέλη του εργαστηρίου, που διατυπώνουν τις σκέψεις τους επί του προτεινόμενου ερευνητικού προγράμματος, των πλεονεκτημάτων και των δυνατοτήτων του. Συζητούν μεταξύ τους, χωρίς τη μεσολάβηση των διοργανωτριών. Έτσι, η συλλογική γνώση όσο το δυνατόν περισσότερων συμμετεχουσών μπορεί να αποθησαυριστεί σε σύντομο χρονικό διάστημα. Αυτό βοηθά στην επεξεργασία του προγράμματος, αλλά και στην κατανόησή του από τις συμμετέχουσες. Αυτή η φάση της συζήτησης δεν πρέπει να ξεπερνά τα 50 λεπτά. Κατόπιν, οι διοργανώτριες πρέπει να κουβεντιάσουν πάνω στα στοιχεία που τους δίδαξε η συζήτηση της ομάδας. Τέλος, η ομάδα συνοψίζει τα ευρήματά της και καταλήγει στα σημεία που πρέπει να παρουσιαστούν στην τελική φάση, η οποία θα περιλαμβάνει όλες τις ιδέες, λύσεις και προοπτικές που συζητήθηκαν στα εργαστήρια, οδηγώντας στη διατύπωση νέων προοπτικών και ενδεχομένως νέων λύσεων, που μπορεί να είναι χρήσιμες σε όλες.
Μπορεί να ζητηθεί από άλλα εργαστήρια να εργαστούν και με άλλες μεθόδους συμμετοχικής μάθησης και έρευνας, όπως: το Θέατρο του Καταπιεσμένου του Αουγκούστο Μπόαλ, παιγνίδια, συζητήσεις χωρίς λόγο, σωματικό θέατρο, κ.ά. Καλούμε τις πανεπιστημιακούς και τις ακτιβίστριες να προτείνουν εργαστήρια στα οποία θα χρησιμοποιήσουν τη μέθοδο που προτιμούν και έχουν ήδη χρησιμοποιήσει επιτυχώς. Κάθε εργαστήριο θα έχει στη διάθεσή του μιάμση ώρα.
Τα θέματα του συνεδρίου
Η φεμινιστική πανεπιστημιακή κοινότητα έχει επανειλλημένα επικεντρώσει την προσοχή της στον καπιταλισμό, επιθυμώντας να μελετήσει πώς οι έμφυλες σχέσεις λειτουργούν σε παγκόσμια κλίμακα. Ωστόσο, και το πανεπιστημιακό έργο και η ακτιβιστική παραγωγή γνώσης δείχνουν ότι η παράδοση της μαρξιστικής-φεμινιστικής σκέψης εμπλουτίζεται μέσα από τον κριτικό διάλογο με τις εμπνευσμένες φεμινιστικές παραδόσεις των αυτοχθόνων, των μαύρων και των κουίρ κοινοτήτων.
Η κύρια εμπειρία που χαρακτηρίζει τις μαρξίστριες φεμινίστριες σήμερα (και όχι μόνο) είναι η εμπειρία της κρίσης. Η αναγκαστική μετανάστευση και η διεύρυνση των ανισοτήτων μεταξύ -αλλά και στο εσωτερικό- των χωρών του Βορρά και του Νότου αποτελούν τις πιο πρόδηλες εκδηλώσεις μιας ανθρώπινης κρίσης. Η περιβαλλοντική κρίση είναι ορατή μέσα από έναν όλο και μεγαλύτερο αριθμό φυσικών καταστροφών που πλήττουν κυρίως τους πιο φτωχούς και ευάλωτους πληθυσμούς. Η οικονομική κρίση αναλύεται με την έννοια της “χρηματιστικοποίησης”, που στοχεύει στην ανάδειξη της εντατικής κερδοφορίας και των ανισοτήτων που χαρακτηρίζουν αυτήν τη φάση του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού. Η κληρονομιά της οικονομικής κρίσης είναι η “διαρκής λιτότητα”. Ενώ οι ευάλωτες πληθυσμιακές ομάδες πληθαίνουν, οι δυνατότητες παροχής φροντίδας στους πιο αδύναμους μειώνονται αντί να αυξάνονται, μια διαδικασία που ανέλυσαν οι φεμινίστριες με τον όρο κρίση της φροντίδας. Το αν αυτές οι κρίσεις, έχουν μεν διαφορετικές αιτίες γένεσης αλλά τρoφοδοτούν η μια την άλλη, ή αν αντιμετωπίζονται ως διαφορετικές όψεις της μιας και μοναδικής κρίσης παραμένει ανοιχτό. Μπορούμε, ωστόσο, να παρατηρήσουμε ότι οδηγούν στην ενίσχυση των συντηρητικών, εθνικιστικών, ρατσιστικών και μισογυνικών κινημάτων σε όλο τον κόσμο.
Έτσι, ένα από τα κεντρικά ερωτήματα που εμείς, ως μαρξίστριες-φεμινίστριες, πρέπει να απαντήσουμε, είναι πώς μπορούμε να ανακόψουμε αυτό το κύμα του εντεινόμενου δεξιού ριζοσπαστισμού και να μετατρέψουμε τις κρίσεις σε μαρξιστικές-φεμινιστικές στρατηγικές που θα θέσουμε στην υπηρεσία του μετασχηματισμού του εαυτού μας και του κόσμου, δυο διαδικασιών που, όπως είπε και ο Μαρξ, αποτελούν όψεις του ίδιου νομίσματος.
Η θεωρία του υλισμού για την αλλαγή των συνθηκών και της εκπαίδευσης ξεχνά ότι οι άνθρωποι είναι αυτοί που αλλάζουν τις συνθήκες και ότι η εκπαίδευση των εκπαιδευτών είναι θεμελιώδους σημασίας (…) Ο συγχρονισμός της αλλαγής των συνθηκών και της ανθρώπινης δραστηριότητας ή αυτοαλλαγή μπορεί να γίνει αντιληπτός και κατανοητός από το νου μόνον ως επαναστατική πρακτική.
Πιστεύουμε πως η μέθοδος που προτείνουμε γι’ αυτό το τρίτο μαρξιστικό-φεμινιστικό συνέδριο είναι κατάλληλη, ίσως και απαραίτητη για την επίτευξη του στόχου μας, που είναι να αλλάξουμε τους εαυτούς μας και να μετασχηματίσουμε τον κόσμο.
Αυτό το γενικό κάλεσμα μπορεί να αναλυθεί σε έναν μεγάλο αριθμό υποθεμάτων -και συγγενικών ζητημάτων- ορισμένα από τα οποία αναφέρουμε παρακάτω:
Η κοινωνική αναπαραγωγή και οι σχέσεις παραγωγής
Φύση, καπιταλισμός και κοινωνικό φύλο
Η κρίση της φροντίδας -ένα φεμινιστικό ζήτημα – ή οι έμφυλες σχέσεις ως σχέσεις παραγωγής;
Η κριτική της καθημερινής ζωής: μια μορφή αναπαραγωγής των δομών του καπιταλισμού ή μια πηγή αντίστασης;
Διεθνιστικές φεμινιστικές μάχες.
Ένα μαρξιστικό φεμινιστικό πλαίσιο κατανόησης της κρίσης της αλληλεγγύης στην Ευρώπη.
Προσλαμβάνοντας έννοιες και μαθαίνοντας από την αντίσταση. Επιστημολογικές και πρακτικές δυσκολίες.
Το συλλογικό φεμινιστικό έργο προς τις αληθινές ουτοπίες.
Οργανωτικά
Οι διοργανώτριες του συνεδρίου καλούν σε υποβολή των αιτήσεων συμμετοχής στα εργαστήρια με τα εξής θέματα: η πολλαπλή κρίση, η δεξιά ξενοφοβική αντίδραση, οι πρακτικές και τα οράματα του δημοκρατικού και χωρίς αποκλεισμούς κοινωνικού μετασχηματισμού. Οι προτάσεις πρέπει να είναι μεγέθους 300 λέξεων και να περιλαμβάνουν το ερώτημα ή θέμα και τη μέθοδο. Πρέπει, επίσης, να αναφέρονται τα ονόματα, οι φορείς και οι ηλεκτρονικές διευθύνσεις των διοργανωτριών.
Κύριες γλώσσες του συνεδρίου θα είναι τα σουηδικά και τα αγγλικά. Θα προσπαθήσουμε, όμως, να διευκολύνουμε τη μετάφραση προς και από άλλες γλώσσες, όπου αυτό είναι εφικτό, σε όλα τα εργαστήρια. Προκειμένου να το πετύχουμε, παρακαλούνται όλες οι συμμετέχουσες να σημειώσουν και τις γλώσσες από και προς τις οποίες θα μπορούσαν να μεταφράσουν.
Προθεσμία υποβολής αιτήσεων: 28 Φεβρουαρίου 2018
Ανακοίνωση συμμετοχών : τέλος Απριλίου 2018
Ανακοίνωση του προγράμματος: 30 Ιουνίου 2018
Πρακαλείσθε να στέλνετε τις αιτήσεις σας και στις τρεις διοργανώτριες:
Diana Mulinari (Diana.mulinari@genus.lu.se)
Rebecca Selberg (Rebecca.Selberg@genus.lu.se)
Catia Gregoratti (catia.gregoratti@svet.lu.se)
Website: https://marxfemconference.net/
Μετάφραση: Καλλιόπη Αλεξοπούλου