Έκθεση για την κατάσταση του προσφυγικού καταυλισμού στο Καλέ και για την κινητοποίηση ΟΧΙ5! στα μέσα Οκτωβρίου στις Βρυξέλες.
Το Καλέ είναι πόλη της Βόρειας Γαλλίας η οποία βρίσκεται στο στενότερο σημείο της Μάγχης. Αποτελεί το κοντινότερο σημείο της ηπειρωτικής Ευρώπης στα Βρετανικά Νησιά με περίπου εβδομήντα χιλιάδες κατοίκους. Είναι διάσημο λόγω του ιστορικού του ρόλου σε πολλούς πολέμους, από τον Εκατονταετή μέχρι τον Β΄ Παγκόσμιο.
Όμως, δεν μας ενδιαφέρει τόσο η πλούσια ιστορία της πόλης, όσο ο ρόλος της ως βάσης χιλιάδων προσφύγων οι οποίοι καταφθάνουν σε αυτή τη γωνιά της Γαλλίας τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια από εμπόλεμες χώρες, με την ελπίδα να φτάσουν στο Ντόβερ της Μεγάλης Βρετανίας. Κοντά στο λιμάνι του Καλέ υπάρχει ένας προσωρινός καταυλισμός για πρόσφυγες από τη Μέση Ανατολή και την Αφρική. Στη «Ζούγκλα», όπως λέγεται ο προσφυγικός καταυλισμός, οι πρόσφυγες εγκαθίστανται στα προσωρινά τους σπίτια και όταν πέσει το σκοτάδι, κρυμμένοι κάτω από φορτηγά ή μέσα σε καταστρώματα επιβατικών πλοίων και πορτ-μπαγκάζ αυτοκινήτων, προσπαθούν να περάσουν από τους αυστηρούς ελέγχους χωρίς να γίνουν αντιληπτοί, με στόχο την αναζήτηση μιας καλύτερης ζωής στη Μεγάλη Βρετανία.
Βαδίζουμε ανάμεσα σε πρόχειρες οικίες, μέσα στα λασπόνερα. Γύρω μας, εκατοντάδες πολύχρωμες σκηνές που από μακριά θυμίζουν φεστιβάλ. Μέσα στους προσφυγικούς καταυλισμούς έχει αρχίσει να λειτουργεί ένα αυτοσχέδιο σύστημα ανταλλαγών. Σε μια σκηνή, ο Ιμπραήμ που έφτασε εδώ πριν από δώδεκα μέρες φτιάχνει στριφτά τσιγάρα. Μια πινακίδα σε μια παράγκα γράφει κυνικά ‘Hotel’, σε μια άλλη είναι γραμμένο ένα μεγάλο «hello to America». Η Αμερική είναι, ίσως, ο τελευταίος στόχος των προσφύγων. Στον καταυλισμό «Ζούγκλα ΙΙ», υπάρχουν πάνω από έξι χιλιάδες άνθρωποι. Η ταλαιπωρία τους θυμίζει πολύ την ταλαιπωρία των προσφύγων που καταφθάνουν στα Βαλκάνια τους τελευταίους μήνες. Οι φράχτες και τα σύρματα που στήθηκαν γύρω από το λιμάνι και την είσοδο της Μάγχης είναι ίδιοι με εκείνους που στήθηκαν στην Ουγγαρία, τη Βουλγαρία και την Ελλάδα. Η Γαλλία αποτελεί προσωρινή εγκατάσταση για τους πρόσφυγες του Καλέ, όπως και η Ουγγαρία για τους πρόσφυγες των Βαλκανίων. Η γη της επαγγελίας τους είναι η Μεγάλη Βρετανία. Η γη της επαγγελίας για τους «δικούς μας» πρόσφυγες είναι η Γερμανία .
Κάθε νύχτα, άνθρωποι προσπαθούν να πηδήξουν πάνω από τον μεταλλικό φράχτη που περιβάλλει το λιμάνι και την Μάγχη. Δυο άνθρωποι πέθαναν πρόσφατα εδώ. Η αστυνομία και οι εκπρόσωποι του Γιουροτιούνελ λένε ότι είναι αδύνατο να ελέγξουν την κατάσταση. Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς έναν καταυλισμό στην καρδιά του πολιτικού και οικονομικού κέντρου της Ευρώπης, όπου οι άνθρωποι ζουν χωρίς τα στοιχειώδη, χωρίς νερό, μέσα στις λάσπες, σε αυτοσχέδια καταλύματα και σκηνές. Όλοι θέλουν να φύγουν όσο γίνεται πιο γρήγορα από αυτό το μέρος. Σύμφωνα με τα τελευταία νέα, η Γαλλία σκέφτεται να καταργήσει τους καταυλισμούς και να προωθήσει την εγκατάσταση προσφύγων στο έδαφός της. Θα δούμε τι θα γίνει.
«Δυστυχώς, δεν υπάρχει συντονισμός μεταξύ των ανθρωπιστικών οργανώσεων. Οι συνθήκες, όπως μπορείτε να δείτε, είναι πολύ άσχημες. Κάποιοι αναγκάστηκαν να μείνουν εδώ μήνες, ανάμεσά τους ήταν και αιτούντες ασύλου», μας είπε με παράπονο η Μαρία Χερνάντες, εθελόντρια ψυχολόγος από τα Κανάρια Νησιά.
Παρατηρήσαμε ότι η ομαδοποίηση των μεταναστών έχει γίνει ανά εθνικότητα. Στο ανατολικό τμήμα του καταυλισμού υπάρχουν κυρίως Αφρικανοί από την Ερυθραία, το Σουδάν και την Αιθιοπία. Δίπλα τους είναι Αφγανοί, ακολουθούν Σύριοι και πρόσφυγες από το Ιράν και το Κουβέιτ. Στο μεταξύ, οι διεθνείς οργανώσεις ανέγειραν μια εκκλησία, ένα προσωρινό σχολείο, χώρους προσευχής, μια βιβλιοθήκη και μερικά αυτοσχέδια ντους. Σε μια μεγάλη σκηνή συγκεντρώνονται και περιστρέφουν μεταχειρισμένους τροχούς ποδηλάτων για να φορτίσουν τα κινητά τους. Ησυχία και ένταση επικρατεί όταν είκοσι, πάνοπλοι Γάλλοι στρατιώτες με καραμπίνες περνούν μέσα από τον καταυλισμό.
OX15: Οι διαδηλώσεις των Βρυξελών
Πηγαίνοντας από το Καλέ στις Βρυξέλες είδαμε τις προετοιμασίες για τη σύνοδο κορυφής των ευρωπαίων ηγετών, στα μέσα Οκτωβρίου, και για τη σύγκληση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου όπου συζητήθηκε, μεταξύ άλλων, η απέλαση 400.000 οικονομικών προσφύγων. Όσοι διαφωνούν διαδήλωναν για μέρες στις Βρυξέλες, όπου βρέθηκαν ομάδες του αριστερού σοσιαλιστικού κινήματος, μαζί με πολιτικά κόμματα από όλη την Ευρώπη κάτω από την κοινή ονομασία ΟΧΙ5. Όλοι αυτοί οργάνωσαν μια εκδήλωση διαμαρτυρίας στο πλαίσιο του Alter Summit με το σλόγκαν ‘Oxi! Basta! Enough! Build another Europe!’. Η διαμαρτυρία αφορούσε τις εμπορικές συνθήκες μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ, ΤΤΙΡ και CETA, τα μέτρα λιτότητας και τις πολιτικές της ΕΕ κατά των προσφύγων. Η συνάντηση αυτή ήταν ευκαιρία να βρεθούν μαζί όλες οι αριστερές πολιτικές ομάδες της Ευρώπης και να έρθουν σε επαφή με την οργάνωση Blockupy, στόχος της οποίας είναι η διάδοση του ελληνικού Όχι! απέναντι στην πολιτική της Τρόικας σε όλη την Ευρώπη.
Αντίθετα με τον ανθρωπιστικό χαρακτήρα της δράσης στην Κροατία, οι ακτιβιστές των Βρυξελών επικεντρώνουν τη δράση τους στην ανάγκη να εξεταστεί η πολιτική κατάσταση.
«Η Ουγγαρία σήμερα κάνει ότι έκαναν η Ισπανία και η Γαλλία, σε πολιτικό επίπεδο, το προηγούμενο διάστημα», λέει ο βουλευτής των Podemos Μιγκέλ Ούρμπαν.
«Πρέπει να αντισταθούμε στην ιδέα της καταστροφής των πλοίων που μεταφέρουν μετανάστες στην Ευρώπη. Δεν πρέπει να αποδεχθούμε την ψευδή διάκριση μεταξύ προσφύγων και οικονομικών μεταναστών. Αποτέλεσμα της δημιουργίας των αποκαλούμενων hotspots θα είναι να απελαύνονται όσοι δεν διαφεύγουν λόγω πολέμου. Δεν πρέπει να το επιτρέψουμε αυτό. Αντιθέτως, πρέπει να αναζητήσουμε μια καλύτερη λύση που να μας επιτρέπει να επηρεάζουμε άμεσα τη μεταναστευτική πολιτική. Δεν πρέπει να αφήσουμε τα κέντρα υποδοχής προσφύγων να πέσουν στα χέρια των ιδιωτικών εταιριών, όπως έχει προβλεφθεί. Η Ευρώπη σήμερα θέτει τις βάσεις μιας δεξιάς πολιτικής. Όταν μιλάμε για πρόσφυγες, πρέπει να συνειδητοποιούμε ότι μιλάμε για εργαζόμενους» συνεχίζει ο Ούρμπαν.
Το μεταναστευτικό αποτελεί ένα από τα πιο πολυσυζητημένα θέματα της κεντροευρωπαϊκής πολιτικής, ενώ είναι εξίσου σημαντικό για τα ευρωπαϊκά κοινωνικά κινήματα. Όμως, συζητιέται αποσπασματικά στις Βρυξέλες. Κανείς δεν μιλά για την ανθρωπιστική κρίση πια. Μιλάνε κυρίως για τις συμφωνίες Σέγκεν και Δουβλίνο και για την κρίση που αντιμετωπίζει η ίδια η ΕΕ και που είναι ίσως η πιο σοβαρή που έχει γνωρίσει από τη σύστασή της. Η προσφυγική κρίση και το μεταναστευτικό ανέδειξαν τις πολιτικές αβεβαιότητες, τις διαφωνίες μεταξύ Βορρά και Νότου, μεταξύ πλούσιων και φτωχών χωρών, μεταξύ της περιφέρειας και του κέντρου της Ευρώπης. Δεν αποτελεί έκπληξη ότι οι ηγέτες της ΕΕ δε συμφώνησαν σε τίποτα συγκεκριμένο. Το μόνο στο οποίο συμφώνησαν είναι να λαδώσουν την Τουρκία –σύμφωνα με το σχέδιο της Γερμανίας- προσφέροντάς της τρία εκατομμύρια ευρώ ως αμοιβή για την μελλοντική ένταξη των μεταναστών. Ακόμη, προσφέρουν στους πολίτες της τη μελλοντική -από το 2016 και μετά- δυνατότητα να ταξιδεύουν στην Ευρώπη χωρίς βίζα. Μαζί και την υπόσχεση για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων ένταξης της χώρας στην ΕΕ.
Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλωντ Γιουνκέρ είπε ότι οι ηγέτες της ΕΕ προτίθενται να εγκαταστήσουν περί τα δύο εκατομμύρια Σύριους πρόσφυγες στην Τουρκία, μια χώρα η οποία θα μπορεί να θεωρείται «ασφαλής» στο εγγύς μέλλον. Παρόλο που στις πρόσφατες ειρηνικές διαδηλώσεις σκοτώθηκαν πάνω από εκατό άνθρωποι και η κρατική καταστολή είναι πιο σκληρή από οποτεδήποτε άλλοτε. Παρότι, επίσης, η Τουρκία είναι γνωστή για τη σκληρή στάση των αρχών της απέναντι σε ανθρώπους που ζητάνε άσυλο.
Η κατασταλτική πολιτική απέναντι στους πρόσφυγες εξακολουθεί να εφαρμόζεται. Η συναίνεση για την ενίσχυση των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ οδήγησε σε μια επιπρόσθετη χρηματοδότηση της FRONTEX προκειμένου να προσλάβει, για το σκοπό αυτό, 775 νέους υπαλλήλους. Επομένως, ας αναμένουμε, προσεχώς, μαζικές απελάσεις όλων όσων δεν είναι επιθυμητοί. Δηλαδή, πρωτίστως, όσων θεωρούνται οικονομικοί πρόσφυγες ή όσων μετανάστευσαν για να γλιτώσουν από τις καταστροφικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Συγχρόνως, οι χώρες που είναι στην περιφέρεια της Ευρώπης θα αναλάβουν το ρόλο των αποκαλούμενων hotspots, με αντάλλαγμα κάποιες επενδύσεις και έναν αριθμό άλλων οφελών. Σε αυτά τα hotspots οι μετανάστες θα είναι υπό κράτηση, ενάντια στη θέλησή τους και συχνά χωρίς προστασία.
Η Γερμανία ξέρει πολύ καλά ότι μπορεί να ωφεληθεί από τη μετανάστευση, εκκινώντας έναν νέο κύκλο συσσώρευσης, ο οποίος αυτή τη φορά θα στηρίζεται στη φτηνή εργατική δύναμη των προσφύγων. Τη μεγαλύτερη αντίσταση στα hotspots προβάλλουν οι Ιταλοί οι οποίοι δήλωσαν καθαρά ότι δεν επιθυμούν «στρατόπεδα συγκέντρωσης» στο έδαφός τους. Παρά τη δυσαρέσκεια των Ιταλών όμως, τα πρώτα από αυτά τα στρατόπεδα, στα οποία θα καταγράφονται τα βιομετρικά δεδομένα όλων των μεταναστών, θα εγκατασταθούν στη Λαμπεντούζα και τη Λέσβο.
Τα μέτρα ασφαλείας στους δρόμους των Βρυξελών κατά τη διάρκεια της συνόδου κορυφής της ΕΕ ήταν εξαιρετικά αυστηρά. Η ισχύς της ευρωπαϊκής πολιτικής και η δύναμη της αστυνομίας ήταν εμφανείς, στα αγκαθωτά μεταλλικά οδοφράγματα που υπήρχαν σε κάθε γωνία, στα φορτηγά με τις αντλίες νερού και στους οπλισμένους στρατιώτες. Στην ουσία, οι στρατιώτες που φρουρούσαν το κτίριο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στους δρόμους των Βρυξελών και ήταν ίδιοι με εκείνους που στάλθηκαν στα ουγγρικά σύνορα. Ελικόπτερα έφερναν γύρους πάνω από την πόλη ενώ αστυνομικοί με πολιτικά και κάμερες κατέγραφαν κάθε δραστηριότητα.
Στο πλαίσιο του Alter Summit πραγματοποιήθηκε μια ευρωπορεία. Χιλιάδες άνθρωποι βάδισαν μπροστά από τα σημαντικότερα διοικητικά κτίρια των Βρυξελών. Σταμάτησαν μπροστά στις πρεσβείες της Τουρκίας και της Γερμανίας με στόχο να καταδείξουν τον αρνητικό ρόλο που έχουν παίξει στην κρίση του μεταναστευτικού η Καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ και ο Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Η Καγκελάριος δεν υποσχέθηκε απλώς απελάσεις, έδιωξε και τα πρώτα αεροπλάνα με άτυχους μετανάστες πίσω στην Τουρκία και σε ορισμένες χώρες των Βαλκανίων. Ο Ερντογάν είναι εξίσου κακός με την ωμή πολιτική του απέναντι στους Σύριους πρόσφυγες της Άγκυρας.
Στη διάρκεια του επταήμερου Alter Summit έγινε και ο ποδοσφαιρικός αγώνας Βελγίου-Ισραήλ ο οποίος αποτέλεσε ευκαιρία για τη διοργάνωση μιας εκδήλωσης διαμαρτυρίας κατά της πολιτικής του Ισραήλ απέναντι στους Παλαιστινίους. Συζητήσεις οργανώθηκαν σε διάφορους χώρους των Βρυξελών. Η αποκορύφωση των εκδηλώσεων του Alter Summit ήταν στις 15 Οκτωβρίου, όταν αποκλείστηκαν κάποιες περιοχές της πόλης, κυρίως εκείνη στην οποία βρίσκονται τα διοικητικά κτίρια της ΕΕ. Εκτός από την παρουσία των ΜΜΕ, την προσπάθεια των διοργανωτών να ενθαρρύνουν τον κόσμο να αναλάβει νέες πολιτικές πρωτοβουλίες και να συμβάλει στην ενοποίηση των ευρωπαϊκών κοινωνικών κινημάτων, ο απολογισμός της διαδήλωσης ήταν 104 συλλήψεις.
Κάποιο κάλεσμα σε δράση έλεγε ότι ήρθε η ώρα να συγκροτήσουμε νέες συμμαχίες μέσα στα κοινωνικά κινήματα της Ευρώπης, οι οποίες να καταλήξουν στη δημιουργία ενός πρωτοφανούς κοινωνικού μετώπου που θα έχει στόχο την επανίδρυση της Ευρώπης από τα κάτω.
Όλες οι φωτογραφίες είναι του Νταβόρ Κονίκουζιτς