“Χρειαζόμαστε ένα Πειστικό Εναλλακτικό Σχέδιο”

Οι εκλογές της 20ής Σεπτεμβρίου είναι σταθμός για τη χώρα και την Αριστερά, τον ΣΥΡΙΖΑ. Θα είναι καθοριστικό γεγονός και για την ευρωπαϊκή αριστερά, η οποία, παρά την αμηχανία που προκάλεσαν οι καταιγιστικές εξελίξεις μετά το δημοψήφισμα, εξακολουθεί να παρακολουθεί την Αριστερά στην Ελλάδα και την προσπάθειά της να διεκδικήσει ξανά την ευθύνη της κυβερνητικής εξουσίας. Όμως, θα είναι σταθμός με διαφορετικό περιεχόμενο, με διαφορετικό διακύβευμα από αυτό των εκλογών της 25ης Ιανουαρίου. Ο χρόνος είναι ελάχιστος, τα εμπόδια μεγάλα, αλλά είμαστε υποχρεωμένοι, όλοι μαζί, να οργανώσουμε τον αγώνα για ένα νικηφόρο αποτέλεσμα, για μια αυτοδύναμη κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. Να αποκλείσουμε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα συμμετέχει στη συγκρότηση κυβέρνησης με κόμματα που το πρόγραμμά τους είναι ασύμβατο με το δικό του πρόγραμμα.

Παράλληλα, χρειάζεται να διαμορφώσουμε ένα πειστικό εναλλακτικό σχέδιο -που δεν το είχαμε-, με προετοιμασία και συμμετοχή της κοινωνίας, με ουσιαστική σχέση με την ευρωπαϊκή αριστερά, που να οδηγεί έξω από τα μνημόνια και τα νεοφιλελεύθερα μονοπάτια. Χρειάζεται να εμπιστευτούμε τον κόσμο, τα ριζοσπαστικά κοινωνικά κινήματα, ακόμα και αν αυτά έρχονται σε αντίθεση με πτυχές της πολιτικής μας. Χρειάζεται ο αγώνας αυτός να δοθεί με οπλοστάσιο τις αξίες και τις ιδέες της Αριστεράς, με επιμονή, αλλά και με αυτοκριτικό πνεύμα για τα λάθη που έφεραν την ήττα και οδήγησαν ένα μεγάλο δυναμικό στην αποστράτευση. Χρειάζεται να διαπερνά καθημερινά τη δράση μας ο σταθερός στόχος του κοινωνικού μετασχηματισμού της κοινωνίας και οικονομίας της χώρας, έτσι όπως τον αντιλαμβάνεται η κινηματική και ριζοσπαστική Αριστερά στην εποχή μας.

Μπροστά σ’ αυτή τη δύσκολη και με πολλαπλούς κινδύνους για τη χώρα και την Αριστερά κατάσταση προτείναμε στη συνεδρίαση της Κ.Ε., τότε ως 53+, μια, όσο ήταν δυνατό, εφικτή διέξοδο για το κόμμα και την κυβέρνηση. Η πραγματοποίηση ενός έκτακτου συνεδρίου άμεσα, τον Σεπτέμβριο, θα έδινε τη δυνατότητα στα μέλη και τις οργανώσεις του ΣΥΡΙΖΑ να συζητήσουν συγκροτημένα και με συναίσθηση της ευθύνης τη νέα στρατηγική που χρειάζεται να επεξεργαστούμε στις νέες εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες. Θα συζητούσε πολύ προσεκτικά και με ενωτικό πνεύμα για τη βαριά, αλλά τακτική ήττα που υποστήκαμε, για την οποία πρέπει να οργανώσουμε το άμεσο σχέδιο ώστε να μην μετατραπεί σε ήττα στρατηγική. Για να αποτραπεί αυτό, το κόμμα και η κυβέρνηση θα συγκροτούσε ένα σχέδιο απεγκλωβισμού – απεμπλοκής από το μνημόνιο και τους καταναγκασμούς του, μαζί με ένα συνολικό ριζοσπαστικό σχέδιο τομών, το οποίο θα προτεινόταν ως πρόγραμμα πάλης στο εκλογικό σώμα.

Η διαδικασία αυτή, πράγμα πολύ σημαντικό, θα αποτελούσε το κατάλληλο περιβάλλον και θα παρείχε το κατάλληλο έδαφος να συζητηθούν τα προβλήματα του κόμματος χωρίς διχασμούς. Διαφορετικά, θα αποδεικνυόταν, μπροστά στον κόσμο του κόμματος, αν κάποιοι εκμεταλλεύονταν την ευκαιρία της ήττας προκαλώντας βαθύτατη πληγή στο κομματικό σώμα, για να υλοποιηθεί ένα σχέδιο που στην πραγματικότητα συρρίκνωνε το πεδίο δράσης της, αφυδάτωνε το στοχασμό και την ύλη της.

Άλλωστε, οι σύντροφοι που συγκρότησαν τη Λαΐκή Ενότητα αποχωρώντας από το κόμμα, με την ελλειμματική οπτική τους για όσα ζούμε τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα και την Ευρώπη, ωθούσαν τον ΣΥΡΙΖΑ στη θέση ενός, κυρίως, αντιμνημονιακού κόμματος και όχι ολοκληρωμένα και σύνθετα αριστερού πολιτικού οργανισμού. Παράλληλα, έβλαψαν ένα κύριο φυσιογνωμικό χαρακτηριστικό του ΣΥΡΙΖΑ, δηλαδή  τη θεσμοθετημένη δημιουργική συνύπαρξη διαφορετικών ρευμάτων και τάσεων.

Η απόφαση της ηγεσίας της κυβέρνησης, που κατά περίπτωση επιλέγει να μιλά ως ηγεσία και του κόμματος, να μην υλοποιηθεί το έκτακτο συνέδριο που αποφάσισε με μεγάλη πλειοψηφία η Κ.Ε., υπήρξε λανθασμένη και ήδη ζούμε τις δραματικές επιπτώσεις της στον κόσμο του κόμματος και της Νεολαίας. Αποστρατεύσεις, αποχωρήσεις, παραιτήσεις παρατηρούνται σε μεγάλη έκταση και σε όλα τα επίπεδα (βουλευτές, μέλη της Κ.Ε., μέλη νομαρχιακών επιτροπών, μέλη οργανώσεων). Πρόκειται για ένα δυναμικό που όλο το προηγούμενο διάστημα έδωσε μάχες με αυταπάρνηση και ανιδιοτέλεια και εμείς αυτό δεν το ξεχνάμε. Θα εργαστούμε σκληρά για να εμποδίσουμε φαινόμενα ανθρωποφαγίας, για να διατηρηθούν δίαυλοι ουσιαστικής επικοινωνίας, για να κρατηθεί ζωντανή η ιδέα της ενότητας και της ανασύνθεσης της Αριστεράς σε ριζοσπαστική και κινηματική κατεύθυνση.

Η ηγεσία πρέπει να σταθεί αυτοκριτικά μπροστά στο φαινόμενο και να αρχίσει αμέσως η αντιστροφή του. Στο απλό μέλος ή και φίλο του κόμματος δόθηκε, δυστυχώς, το σήμα, ιδίως την περίοδο των επτά μηνών της διακυβέρνησης, ότι το μόνο καθήκον του ήταν να παρακολουθεί τις κυβερνητικές αποφάσεις και να τις στηρίζει στην κοινωνία. Το εξέλαβε ως την κατάληξη μιας προϊούσας παράκαμψης και ακύρωσης του κόμματος από το 2012 και μετά, ως επιλογή. Το συνέδεσε και με απόψεις για την ανάγκη αδιαμεσολάβητης σχέσης του ηγέτη με το λαό, για το ότι οι κομματικές δυνάμεις είναι βαρίδια και εμποδίζουν την ανάπτυξη της επιρροής της κυβέρνησης. Όμως, τα κόμματα της Αριστεράς δεν φτιάχνονται από αρχηγούς, αλλά από αρχές, ιδέες, προγράμματα και τους αγώνες των ανθρώπων της.

Τα ζητήματα που έχουν συσσωρευθεί στο σώμα του κόμματος επιβάλλουν τη διεξαγωγή τακτικού συνεδρίου, με άνεση χρόνου, αμέσως μετά τις εκλογές. Ένα συνέδριο αναστοχασμού και στρατηγικού επαναπροσδιορισμού. Ο λόγος και οι αποφάσεις ανήκουν στο κόμμα και τα μέλη του.

Η σημερινή μας σύσκεψη δεν μπορεί να υποκαταστήσει το έκτακτο συνέδριο. Όμως, σεβόμαστε αυτή τη διαδικασία, την παρουσία εδώ ενός μεγάλου αριθμού συντροφισσών και συντρόφων, την αγωνία τους και θα συμβάλλουμε ώστε οι εργασίες μας να είναι ουσιαστικές. Να υιοθετηθούν κατευθύνσεις που θα αλλάζουν το κλίμα ριζικά, θα συναντιούνται με τη διάθεση του κόσμου μας, που επιμένοντας και παραμένοντας πιστός στον ιστορικό ΣΥΡΙΖΑ θέλει μιας άλλης ποιότητας κυβέρνηση.

Ακόμη και από αυτό το Σαββατοκύριακο μπορούμε να εκπέμψουμε το σήμα ότι θα ακολουθήσουμε μια δράση που θα έχει στόχο τον απεγκλωβισμό της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας από την παγίδα του μνημονίου και της πνιγηρής λιτότητας, που θα μετριάζει ή θα αντισταθμίζει τις υφεσιακές επιπτώσεις της συμφωνίας, θα στηρίζει τις περισσότερο εν κινδύνω κοινωνικές ομάδες, θα δίνει χώρο στα δικαιώματα, στα αυτόνομα κινήματα και τις πρωτοβουλίες (αντιρατσιστικές, φεμινιστικές, οικολογικές, αντιπολεμικές, αντιαπαγορευτικές, αντιαυταρχικές, πρωτοβουλίες για τα δικαιώματα των LGBT, των κρατουμένων, των αστέγων κ.ά.).

Σήμερα, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, χρειαζόμαστε ένα κόμμα, πρωταγωνιστή στη διαμόρφωση των βασικών κατευθύνσεων και όχι παροπλισμένο, με ουσιαστικές συλλογικές διαδικασίες, δημοκρατικό στη λειτουργία του, ριζοσπαστικό, με δράση κοινωνική, παραγωγό πολιτικής.

Χρειαζόμαστε ψηφοδέλτια μάχης, με ευρύτητα πνεύματος, όχι με συμμετοχές παραγόντων –τους πληρώσαμε ήδη. Στην παρούσα συγκυρία, που τα ερωτηματικά και οι αμφιβολίες για την πολιτική κατεύθυνση του ΣΥΡΙΖΑ είναι πολλαπλά, η τελική διαμόρφωση της λίστας θα ενισχύσει ή θα αμβλύνει αρνητικές εντυπώσεις. Από την πλευρά μας, θα είμαστε αντίθετοι μέχρι τέλους σε νοοτροπίες και πρόσωπα, που κινήθηκαν στον αντίποδα της αριστεράς, που την πολέμησαν και σηματοδοτούν ένα συντηρητικό, από την πλευρά των αξιών, κόσμο.

Είναι επείγον το κόμμα, το οποίο για μακρά περίοδο, ακόμη και τώρα, είναι πηγή έμπνευσης και παράδειγμα για τη διεθνή αριστερά, να τύχει της φροντίδας, και στο ιδεολογικό – θεωρητικό πεδίο, που του αξίζει. Η συνθετότητα των προβλημάτων σήμερα επιβάλλει να απομακρυνθούμε από τον πολιτικό εμπειρισμό που έχει επικρατήσει στο κόμμα ως ιδεολογικό, θεωρητικό και πολιτικό περιεχόμενο. Να σπάσουμε τον άγονο κύκλο της συνεχούς ηγετικής ανακύκλωσης, η οποία απομακρύνει νέους συντρόφους, που έχουν θεωρητική κατάρτιση, σύγχρονες εμπειρίες και επιστημονικές και πολιτικές γνώσεις, στο περιθώριο των βοηθητικών κομματικών λειτουργιών.

Χρειάζεται να συζητήσουμε, για παράδειγμα, αν το κόμμα είναι ένας απλός υποστηρικτικός μηχανισμός για τη διεκδίκηση, ανάληψη και άσκηση της κυβερνητικής εξουσίας, όπως φαίνεται μέχρι σήμερα. Αν θέλουμε το κόμμα να δρα, τόσο πριν όσο και μετά την ανάληψη της κυβέρνησης, ως παράγοντας μετασχηματισμού της κοινωνίας, όχι απαραίτητα μέσω της άσκησης της εξουσίας αλλά και με την απ’ ευθείας δράση του μέσα στην κοινωνία. Αν η ωρίμανση του αναγκαίου μετασχηματισμού συντελείται μέσα στο κοινωνικό σώμα. Αν η αυτοτελής δράση του κόμματος –«πορώδους κόμματος», όχι «περίκλειστου μηχανισμού»– εντείνεται για να λειτουργήσει ως προωθητικός παράγοντας και για την κυβέρνηση. Πολύ περισσότερο τώρα, που λόγω της έκτακτης κατάστασης η κυβερνητική πολιτική έρχεται σε μεγαλύτερη ή μικρότερη σύγκρουση με το πρόγραμμα του κυβερνώντος κόμματος.

Μπορεί ο ΣΥΡΙΖΑ να ανταποκριθεί σε ένα τέτοιο έργο; Μήπως ζητάμε πολλά; Είναι αλήθεια ότι το κόμμα μας χρειαζόταν κι άλλα στοιχεία για να ανταποκριθεί στον ιστορικό του ρόλο. Όμως, το ιδρυτικό και ιστορικό υλικό του έχει αυτά τα χαρακτηριστικά, που μπορούν να του επιτρέψουν να γίνει ένα τέτοιο κόμμα. Χρειάζεται να εργαστούμε από τώρα. Η ηγεσία πρέπει να απευθυνθεί αυτοκριτικά στο κόμμα, σ’ αυτό το σώμα σήμερα, στο λαό. Να διαψεύσει και όσα της αποδίδουν σαν σκέψεις και σχέδια για τη διαφοροποίηση και τη μετατόπιση της βάσης στήριξης του κόμματος, πράγμα που είναι εντελώς διαφορετικό από το να επιχειρήσει να την διευρύνει.

Εμείς που συντάξαμε αυτό το κείμενο προερχόμαστε από την κίνηση των 53+, μία συσπείρωση που λειτούργησε εντός του ΣΥΡΙΖΑ και εργάστηκε για την ενότητά του, τη συλλογική δημοκρατική του λειτουργία και την αριστερή ριζοσπαστική και κινηματική του κατεύθυνση. Για όσα έχουν γίνει αναλαμβάνουμε το μέρος της ευθύνης που μας αναλογεί. Ακόμα και για αυτά που δεν αποτρέψαμε ή δεν επιχειρήσαμε να αποτρέψουμε με την παρέμβασή μας.

Το διήμερο αυτό είναι κρίσιμο. Είμαστε πεισμένοι και πεισμένες ότι από τις συλλογικές απαντήσεις που θα δοθούν θα κριθεί, εν πολλοίς, η πορεία του εγχειρήματος και η στάση χιλιάδων αγωνιστών και αγωνιστριών, εντός και εκτός του ΣΥΡΙΖΑ.

Θα τα καταφέρουμε με την παρέμβασή μας; Είναι πιο δύσκολο αλλά και πιο αναγκαίο από κάθε άλλη φορά. Θα εξαρτηθεί, όμως, από την προσπάθεια όλων μας.