Εισαγωγή
Η Δεύτερη Κοινή Κοινωνική Συνδιάσκεψη στη Ρουμανία διοργανώθηκε από την Ένωση για την προώθηση του Ρουμάνικου Κοινωνικού Φόρουμ (AD FSR) σε συνεργασία με τη Συνομοσπονδία Δημοκρατικών Ρουμανικών Συνδικάτων (CSDR TU), το συνδικάτο εκπαιδευτικών Μουντένια και την Ομοσπονδία Συνδικάτων Εκπαίδευσης (FSLI TU) στις 22 Οκτωβρίου 2011 στο Βουκουρέστι, στο πλαίσιο της διαδικασίας διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Κοινής Κοινωνικής Συνδιάσκεψης. Περισσότεροι από 120 αντιπρόσωποι συνδικάτων, Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων και κοινωνικών κινημάτων και δικτύων από τη Ρουμανία και άλλες 8 ευρωπαϊκές χώρες (Αυστρία, Βέλγιο, Βουλγαρία, Τσεχία, Γερμανία, Ουγγαρία, Ιταλία, Σερβία), πήραν μέρος στην εκδήλωση. Σκοπός της τελευταίας ήταν η συνέχιση και εδραίωση της πρωτοβουλίας που ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 2010 στην πόλη Πιτέστι της Ρουμανίας, δηλαδή την πρώτη Κοινή Κοινωνική Συνδιάσκεψη στη Ρουμανία. Η Διάσκεψη είχε ως στόχο τη συγκέντρωση των πέντε κύριων Συνομοσπονδιών Συνδικάτων της Ρουμανίας, σημαντικών ρουμανικών Ομοσπονδιών Συνδικάτων σε διαφόρων τομέων, καθώς και φορέων της ρουμανικής Κοινωνίας των Πολιτών (κοινωνικά κινήματα, ΜΚΟ, κλπ) γύρω από δύο θέματα ύψιστης σημασίας και κοινού ενδιαφέροντος, τα «Δημοκρατική διακυβέρνηση. Έννοια και εναλλακτικές λύσεις» και «Διαφθορά. Προσέγγιση και αγώνας». Τα παραπάνω θέματα έχουν επιλέχθηκαν από τον κατάλογο προτεραιοτήτων που έθεσε η Κοινή Κοινωνική Διάσκεψη στις Βρυξέλλες στις 10 Μαρτίου 2011. Από εκεί και πέρα, η Ρουμανική Διάσκεψη, στοχεύει στο να λειτουργήσει ως μια «πολυ-επίπεδη γέφυρα επικοινωνίας», συνδέοντας όχι μόνο την πρωτοβουλία της Ρουμανίας με τις αντίστοιχες ευρωπαϊκές, αλλά και άλλες χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης με την Ευρώπη, καθώς και μεταξύ τους, όπως και με τη Ρουμανία. Δεδομένης της ευρωπαϊκής διάστασης της Διάσκεψης, το συνέδριο είχε την υποστήριξη της Επιτροπής Πρωτοβουλίας της Ευρωπαϊκής Κοινής Κοινωνικής Συνδιάσκεψης (JSC IC). Για τους ίδιους λόγους υποστηρικτής της διαδικασίας ήταν και το Γραφείο Νοτιοανατολικής Ευρώπης του Ιδρύματος Ρόζα Λούξεμπουργκ, στο Βελιγράδι.
Η ευρωπαϊκή διάσταση
Η λογική της διοργάνωσης της Κοινής Κοινωνικής Συνδιάσκεψης στη Ρουμανία προκύπτει από την προηγούμενη εμπλοκή στη διαδικασία της οργάνωσης και συμμετοχής της Ευρωπαϊκής Κοινής Κοινωνικής Συνδιάσκεψης στις Βρυξέλλες.[1] Το μεγαλύτερο μέρος της σχετικής συλλογιστικής ισχύει αντιστοίχως και για την πρωτοβουλία στη Ρουμανία. Επιπλέον, αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει ένα “πρότυπο” για την εφαρμογή στην πράξη, τόσο σε εθνικό όσο και σε κεντροευρωπαϊκό επίπεδο, των εμπειριών, των κατευθυντήριων αρχών και των κοινών στόχων που έχουν συμφωνηθεί από τις συνδικαλιστικές οργανώσεις και τα κοινωνικά κινήματα πανευρωπαϊκώς. Με άλλα λόγια, σκεπτόμενοι παγκόσμια και ενεργώντας τοπικά / περιφερειακά, να ενισχύσουμε την ευρωπαϊκή πρωτοβουλία / διαδικασία. Όσον αφορά την ευρωπαϊκή της διάσταση, Διάσκεψη θέτει μια σειρά στρατηγικών στόχων και συγκεκριμένα:
· να καθορίσει ένα πρότυπο προσέγγισης των συνδικαλιστικών οργανώσεων και των κοινωνικών κινημάτων όσον αφορά τα κοινωνικά, οικονομικά, πολιτικά και πολιτιστικά ζητήματα, σε σύγκρουση με την προσέγγιση της κυβέρνησης, της πολιτικής τάξης και των αυτο-αποκαλούμενων «ελίτ»
· να ανοίξει μια νέα ευρωπαϊκή προοπτική για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι συνδικαλιστικές οργανώσεις στη Ρουμανία, καθώς και για τον αγώνα τους
· να ενεργήσει σαν καταλύτης για τη Ρουμανία και την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη σε σχέση με τα προαναφερθέντα θέματα
· να γίνει μία “πηγή” οργανωμένης αλληλεγγύης και ενότητας από την άποψη της συλλογικής δημοκρατικής κοινωνικής αντίδρασης κατά των αντιδημοκρατικών νεοφιλελεύθερων πολιτικών των Κυβερνήσεων και της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Θα πρέπει να έχουμε κατά νου ότι η Διάσκεψη αποτελεί ακόμη ένα πείραμα για τη Ρουμανία και την Κεντρική Ευρώπη, όπου οι πολιτικές, ιστορικές, πολιτιστικές και ψυχο-κοινωνικές συνθήκες είναι αρκετά διαφορετικές από εκείνες της Δυτικής Ευρώπης.
Αναγκαιότητα ενίσχυσης της πρωτοβουλίας στη Ρουμανία
Η πολιτική αναγκαιότητα της διοργάνωσης της Διάσκεψης έγκειται στο γεγονός ότι η Ρουμανία ήταν αναμφισβήτητα η ευρωπαϊκή χώρα όπου έχουν ληφθεί τα πιο επιθετικά αντικοινωνικά και αντιπαραγωγικά μέτρα λιτότητας μέχρι σήμερα. Πριν από ένα χρόνο, οι μισθοί στο Δημόσιο Τομέα περικόπηκαν κατά 25%, οι συντάξεις κατά 15%, οι υποτροφίες για μαθητές και φοιτητές καθώς και τα επιδόματα για ανήλικα παιδιά κατά 10%, ενώ ο ΦΠΑ ανήλθε από το 19% στο 24%. Μιλάμε για μια χώρα με τεράστιες αποκλίσεις, όπου οι μισθοί και οι συντάξεις για την συντριπτική πλειονότητα του λαού είναι μάλλον οι χαμηλότεροι σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση (ο πραγματικός μέσος μισθός είναι μικρότερος από 180 ευρώ, ενώ η πραγματική μέση σύνταξη είναι μικρότερη από 150 ευρώ), αλλά οι μισθοί των ανώτερων υπαλλήλων των κρατικών και δημόσιων επιχειρήσεων και των εθνικών οργανισμών (εταιρείες εξόρυξης, εταιρείες ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου, σιδηροδρομικές εταιρείες, αεροπορικές εταιρείες και οργανισμοί, κλπ) καθώς και των στελεχών της κυβέρνησης μπορεί να ανέλθουν μέχρι τα 50.000 ευρώ μηνιαίως. Μία χώρα όπου η γενικευμένη διαφθορά είναι ίσως η υψηλότερη στην Ευρώπη. Μία χώρα όπου το κράτος και οι δημόσιες αρχές έχουν υπαχθεί πλήρως υποταχθεί στο Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα, που λειτουργεί αυταρχικά. Μία χώρα όπου μία από τις θεμελιώδεις αρχές της Δημοκρατίας και του Κράτους Δικαίου, δηλαδή η αρχή του διαχωρισμού των εξουσιών, έχει συντριβεί από την επιρροή της πολιτικής εξουσίας. Μιλώντας για τους κινδύνους που θέτει η «Οικονομική Διακυβέρνηση» και το «Σύμφωνο Euro Plus», που πρόκειται να ψηφιστεί στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου τον Ιούνιο του 2011, θα πρέπει να έχουμε επίγνωση του γεγονότος ότι οι στόχοι των παραπάνω έχουν ήδη δυναμικά και αντιδημοκρατικά επιβληθεί στη Ρουμανία. Συνολικά, η κατάσταση στη Ρουμανία, η οποία αποτελεί ένα μικρότερης κλίμακας νεοφιλελεύθερο πείραμα που πρόκειται να εξαχθεί και να εφαρμοστεί σε όλη την Ευρώπη, χαρακτηρίζεται από τα ακόλουθα σημεία:
· την παράνομη και αντικοινωνική διακυβέρνηση μέσω της παράκαμψης του Κοινοβουλίου και της καταπάτησης του Συντάγματος, επιβάλλοντας τα λεγόμενα «κυβερνητικά διατάγματα εκτάκτου ανάγκης» αντί των δημοκρατικά υιοθετημένων νόμων του Κοινοβουλίου
· την εφαρμογή των βασικών πολιτικών κατευθυντήριων γραμμών του Συμφώνου Euro Plus και του Πακέτου Οικονομικής Διακυβέρνησης, πριν από την υιοθέτησή τους σε ευρωπαϊκό επίπεδο
· την υπονόμευση και αποσύνθεση της μόνης δύναμης στην κοινωνία που αντιστέκεται σθεναρά στα σχέδια λιτότητας, δηλαδή των συνδικάτων
· τον κατακερματισμό της ρουμανικής κοινωνίας και την καταδίκη της σε βαθιά φτώχεια και κοινωνική ανασφάλεια
· την τάση προς μία μεταλλαγμένη καπιταλιστική δικτατορία μέσω εκτροχιασμού των θεμελιωδών αρχών και αξιών του Κράτους Δικαίου, της συνταγματικής δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθεριών. Αυτή η τάση έχει γίνει τελευταία απροκάλυπτη στις πολιτικές πράξεις του Προέδρου και του Πρωθυπουργού
Μακροπρόθεσμοι στόχοι της Διάσκεψης
· Η θέσπιση μίας πλατφόρμας συνεργασίας μεταξύ των ρουμανικών συνδικάτων, των κοινωνικών κινημάτων και των ΜΚΟ, ακολουθώντας το μοντέλο της ευρωπαϊκής Διάσκεψης και λειτουργώντας εντός αυτής, προκειμένου να παραχθούν συνεκτικές και συλλογικές κοινωνικές αντιδράσεις απέναντι στο νεοφιλελεύθερο μοντέλο τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο
· Η άσκηση επιρροής στις πολιτικές των Κυβερνήσεων και της ΕΕ, παρουσιάζοντας εναλλακτικές λύσεις, λαμβάνοντας θέσεις και οργανώνοντας συγκεκριμένες δράσεις υπέρ των δικαιωμάτων και των συμφερόντων των ανθρώπων
· Η σύνδεση με την αντίστοιχη ευρωπαϊκή πρωτοβουλία, καθώς και η εξέλιξη της ίδιας σε πρότυπο
Βραχυπρόθεσμοι στόχοι της Διάσκεψης
· H οικοδόμηση εμπιστοσύνης μεταξύ των διάφορων συνδικαλιστικών οργανώσεων, συνδικάτων, κοινωνικών κινημάτων και ΜΚΟ στη Ρουμανία
· Η κατανόηση του μοντέλου διαδικασίας της Ευρωπαϊκής Κοινής Κοινωνικής Διάσκεψης
· Η ανταλλαγή πληροφοριών και εμπειριών μεταξύ των συμμετεχόντων πλευρών
· Η εξεύρεση κοινών προτεραιοτήτων δράσης στη Ρουμανία (και γενικότερα στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη) που να αποτελούν μέρος των γενικών ευρωπαϊκών προτεραιοτήτων δράσης (π.χ.: δίκαιο φορολογικό σύστημα, συντονισμός σε ευρωπαϊκό επίπεδο για το θέμα των μισθών, ελάχιστο εισόδημα σε σχέση με το εθνικό επίπεδο φτώχειας, συλλογικές διαπραγματεύσεις, δράσεις ενάντια στη διαφθορά, δημοκρατικές διαδικασίες σχετικά με την οικονομική διακυβέρνηση, οι συντάξεις ως θεμελιώδες δικαίωμα, χρέη και ελλείμματα, κλπ.)
· Η διεύρυνση των διαδικασιών της ευρωπαϊκής και της ρουμανικής Διάσκεψης με την επίσημη συμμετοχή τουλάχιστον μίας ακόμη σημαντικής Συνομοσπονδίας Συνδικάτων από τη Ρουμανία
· Η δημοσιοποίηση της διαδικασίας
Θετικές επιπτώσεις της Διάσκεψης
Υπάρχουν τέσσερις τουλάχιστον θετικές επιπτώσεις από τις διαδικασίες της Διάσκεψης:
· Η εδραίωση της περισσότερο ως μια διαδικασία παρά ως εμπειρία, μέσα από τη συνέχιση της υλοποίησης της Ευρωπαϊκής Κοινής Κοινωνικής Διάσκεψης, η οποία ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 2010 με την πρώτη Διάσκεψη
· Η σύνδεση του ευρωπαϊκού επιπέδου πρωτοβουλιών με το αντίστοιχο εθνικό επίπεδο πραγματικοτήτων, αναγκών και πρωτοβουλιών, ιδίως για την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη
Αυτό μπορεί να έχει μια σειρά από θετικά αποτελέσματα. Μπορεί να οδηγήσει σε καλύτερη κατανόηση των πολιτισμικών, πολιτικών, κοινωνικών, και οικονομικών πραγματικοτήτων στην περιοχή, δηλαδή μπορεί να εμπλουτίσει την εμπειρία και τις πρωτοβουλίες της Δυτικής Ευρώπης · μπορεί να εμπλουτίσει την πολιτική κουλτούρα και εμπειρία των συνδικάτων, κοινωνικών κινημάτων και ΜΚΟ της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης · μπορεί να οδηγήσει στην εξεύρεση νέων και καλύτερων τρόπων συνεργασίας ανάμεσα στις πρωτοβουλίες και τους αγώνες των συνδικάτων και των κοινωνικών κινημάτων · μπορεί να οδηγήσει σε ένα λειτουργικότερο συντονισμό μεταξύ των ευρωπαϊκών και εθνικών αγώνων-δράσεων-εκδηλώσεων.
· Η εδραίωση της εμπειρίας της Διάσκεψης ως “πρότυπου μοντέλου” που μπορεί να ακολουθηθεί και σε άλλες χώρες, ιδιαίτερα της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπη.
· Πιθανώς το πιο σημαντικό επίτευγμα της Διάσκεψης συνίσταται στην υιοθέτηση της Τελικής Διακήρυξής της. Αυτό το σημαντικό κείμενο είναι η πολιτική πεμπτουσία περισσότερου από ενάμισι χρόνου εργασίας. Διακηρύσσει, για πρώτη φορά στη Ρουμανία, μια κοινή προσπάθεια συνδικαλιστικών οργανώσεων και εκπροσώπων της Κοινωνίας των Πολιτών, όχι μόνο να επικρίνουν, αλλά και να υποβάλλουν συγκεκριμένα αιτήματα και προτάσεις τόσο προς τη Νομοθετική όσο και προς την Εκτελεστική εξουσία.
Κριτικές παρατηρήσεις
· Παρά το γεγονός ότι είχαν κατ ‘επανάληψη προσκληθεί, καμία από τις τέσσερις κύριες Συνομοσπονδίες Συνδικάτων, πλην της CSDR TU, δεν εμφανίστηκε στην εκδήλωση. Αυτό θα μπορούσε επίσης να θεωρηθεί ως μια προσπάθεια να μποϊκοτάρουν τη Διάσκεψη.
· Παρά το γεγονός ότι είχαν κατ ‘επανάληψη προσκληθεί, μόνο μερικές από τις περισσότερες από 400 σημαντικότερες ΜΚΟ εμφανίστηκαν στην εκδήλωση. Αξιολογούμε τα αποτελέσματα αυτά ως εξής: από τη μία πλευρά, είναι μια ακόμη απόδειξη του ότι η Κοινωνία των Πολιτών δεν υφίσταται στη Ρουμανία με τη μορφή που υφίσταται αλλού στην Ευρώπη – από την άλλη, είναι απόδειξη της έλλειψης πολιτικής κουλτούρας και οράματος καθώς και της πολιτικής υποταγής στις νεοφιλελεύθερες πολιτικές δυνάμεις.
· Παρά το γεγονός ότι ήταν παρούσες και εκπροσωπούνταν από τους Προέδρους τους, ούτε η TU CSDR ούτε η TU FSLI έχουν υπογράψει μέχρι τώρα την Τελική Διακήρυξη. Δυστυχώς, οι αρνητικές πολιτικές συνέπειες και οι επιπτώσεις αυτής της στάσης έχουν ενταθεί από τότε.
[1] Βλέπε www.jointsocialconference.eu