Παραμονές των ευρωεκλογών του Μαΐου του 2014, η Ευρώπη δοκιμάζεται από παρατεταμένη λιτότητα και οικονομική στασιμότητα συνοδευόμενη από αυξανόμενη ανισότητα και ένα διευρυνόμενο χάσμα ανάμεσα στις χώρες του κέντρου και της περιφέρειας. Η δημοκρατία υπονομεύεται σε εθνικό επίπεδο, ενώ δεν έχει αναπτυχθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η ισχύς συγκεντρώνεται στα χέρια αμέτρητων τεχνοκρατικών θεσμικών οργάνων και στα ισχυρότερα κράτη. Την ίδια στιγμή, κύματα λαϊκισμού σαρώνουν την Ευρώπη μαζί με την άνοδο επικίνδυνων εθνικιστικών κινημάτων σε κάποιες χώρες. Αυτή δεν είναι η Ευρώπη που υπήρχε ως όραμα δεκαετίες πριν ως ένας χώρος οικονομικής και πολιτικής ολοκλήρωσης χωρίς πολέμους. Αυτή δεν είναι η Ευρώπη που υποσχέθηκε οικονομική και κοινωνική πρόοδο, διεύρυνση της δημοκρατίας και των προνοιακών δικαιωμάτων. Χρειάζεται μια ριζοσπαστική αλλαγή. Οι ευρωεκλογές του Μαΐου του 2014 είναι μια σημαντική ευκαιρία για να απορρίψουμε το νεοφιλελεύθερο αδιέξοδο της Ευρώπης και τις σειρήνες του λαϊκισμού και να δηλώσουμε πως ένας Άλλος Δρόμος για την Ευρώπη είναι εφικτός.
Το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Προοδευτικών Οικονομολόγων (Euro–pen), το οποίο συσπειρώνει οικονομολόγους και ομάδες της κοινωνίας των πολιτών καλεί τους Ευρωπαίους πολίτες και τις πολιτικές δυνάμεις να μπουν σε μια συζήτηση ευρωπαϊκής εμβέλειας σχετικά με τις εναλλακτικές. Προτείνουμε πέντε άξονες για τη ριζοσπαστική αλλαγή των ευρωπαϊκών πολιτικών. Αυτές οι ιδέες θα πρέπει να τεθούν στο κέντρο της προεκλογικής εκστρατείας και των δραστηριοτήτων του νέου Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
1.Τέλος της λιτότητας. Οι περιοριστικές δημοσιονομικές πολιτικές πρέπει να ανατραπούν και συγκεκριμένα το Δημοσιονομικό Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης πρέπει να εγκαταλειφθεί. Οι δημοσιονομικοί κανόνες πρέπει να αλλάξουν και ο στόχος του «διαρθρωτικού ισοζυγίου» για τους κρατικούς προϋπολογισμούς θα πρέπει να αντικατασταθούν από μια συντονισμένη οικονομική στρατηγική που θα επιτρέπει στα κράτη-μέλη να ακολουθήσουν τη δημοσιονομική πολιτική που απαιτείται για την έξοδο από την κρίση. Χωρίς μια ισχυρή ενίσχυση της ζήτησης δεν υπάρχει διέξοδος από την τωρινή στασιμότητα. Δημόσιες επενδύσεις για μια οικολογική μετάβαση θα πρέπει να παίξουν σημαντικό ρόλο, χρηματοδοτούμενες σε ευρωπαϊκό επίπεδο από ένα μεγάλο πρόγραμμα δανεισμού από την Ευρωπαϊκή Επενδυτική Τράπεζα. Ένα ευρωπαϊκού επιπέδου πλάνο δημόσιων επενδύσεων είναι απαραίτητο για την ανασυγκρότηση της οικονομικής δραστηριότητας με τρόπο βιώσιμο και ικανών να προσφέρουν καλές δουλειές. Αυτές οι ενέργειες θα πρέπει να είναι στον πυρήνα μιας νέας βιομηχανικής πολιτικής για την Ευρώπη, προσανατολιζόμενες προς τον στόχο ενός μακροπρόθεσμού κοινωνικού και οικολογικού μετασχηματισμού του οικονομικού μοντέλου με μια δραστική μείωση της κατανάλωσης της μη-ανανεώσιμης ενέργειας.
2.Οικονομικός έλεγχος. Αντιμέτωποι με τον αποπληθωρισμό – και το φαύλο κύκλο των περιοριστικών μέτρων, της ύφεσης και του ανταγωνισμού που ρίχνει τους μισθούς προς τα κάτω – η μονεταριστική πολιτική της ευρωζώνης πρέπει να αλλάξει δραστικά, επιτρέποντας στον πληθωρισμό να επιστρέψει τουλάχιστον στο 2%. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα πρέπει να παράσχει ρευστότητα για επενδυτικές πολιτικές και να ενεργήσει ως δανειστής ύστατης καταφυγής για τις αγορές κρατικών ομολόγων. Το πρόβλημα του δημόσιου χρέους πρέπει να επιλυθεί με την από κοινού ευθύνη της ευρωζώνης και με αναδιάρθρωση του χρέους. Πρέπει να υπάρξουν ευρωομόλογα όχι μόνο για να αναχρηματοδοτήσουν το δημόσιο χρέος, αλλά και για να χρηματοδοτήσουν την οικολογική μετάβαση της ευρωπαϊκής οικονομίας. Χρειάζεται ένας δραστικός περιορισμός του τραπεζικού τομέα μαζί με μια φορολογία επί των χρηματοοικονομικών συναλλαγών, την κατάργηση των κερδοσκοπικών χρηματοπιστωτικών δραστηριοτήτων και τον έλεγχο στην κίνηση κεφαλαίων. Οι νέοι κανόνες για την Τραπεζική Ένωση δεν αντιμετωπίζουν τις θεμελιώδεις αδυναμίες και την ευθραυστότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Αυστηρότεροι κανόνες θα πρέπει να απαγορεύσουν τις πιο κερδοσκοπικές και ριψοκίνδυνες οικονομικές δραστηριότητες, ενώ θα πρέπει να θεσπιστεί ένας αυστηρός διαχωρισμός μεταξύ εμπορικών και επενδυτικών τραπεζών. Τα υπεράκτια χρηματοπιστωτικά κέντρα και οι φορολογικοί παράδεισοι στην Ε.Ε. θα πρέπει να εξαλειφθούν μέσω της φορολογικής εναρμόνισης και μιας αυστηρότερης χρηματοπιστωτικής ρύθμισης.
3. Δημιουργία θέσεων εργασίας, ανατροπή της οικονομικής απόκλισης. Το ποσοστό της ανεργίας στην Ε.Ε. έχει φτάσει σε επίπεδα ρεκόρ. Είναι μια πηγή της οικονομικής αδυναμίας και της κοινωνικής αποσύνθεσης- η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας σε κοινωνικά και περιβαλλοντικά βιώσιμες οικονομικές δραστηριότητες θα πρέπει να αποτελέσει μια σημαντική πολιτική προτεραιότητα. Εντός της ευρωζώνης, οι μεγάλες ανισορροπίες στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών θα πρέπει να μειωθούν υποχρεώνοντας παράλληλα τις πλεονασματικές χώρες να προσαρμοστούν. Η πίεση για μείωση των μισθών και των δικαιωμάτων των εργαζομένων πρέπει να σταματήσει – η ανταγωνιστικότητα δεν πρέπει να βασίζεται στην μείωση των μισθών, αλλά στην αύξηση της παραγωγικότητας και των επενδύσεων. Θα πρέπει να θεσπιστούν κατώτατοι μισθοί σε ευρωπαϊκό επίπεδο – προσαρμοσμένοι στο κατά κεφαλήν ΑΕΠ των χωρών.
4.Μείωση της ανισότητας. Η ανισότητα έχει φτάσει πρωτοφανή επίπεδα και αποτρέπει την επιστροφή σε μια δίκαιη ανάπτυξη. Το κοινωνικό μοντέλο της Ευρώπης πρέπει να προστατευτεί και να διευρυνθεί με πολιτικές αναδιανομής, κοινωνικής προστασίας και ευημερίας βασισμένες στην πανευρωπαϊκή αλληλεγγύη. Για τη μείωση τις ανισότητας και την προστασία της κοινωνικής ευημερίας, είναι αναγκαίες βαθιές τομές στο φορολογικό σύστημα με την εναρμόνιση των φόρων στην Ευρώπη, έτσι ώστε να αποτρέπει τις εταιρείες από τη φοροδιαφυγή και με μία μετάβαση από τη φορολόγηση της εργασίας στη φορολόγηση του πλούτου και των μη-ανανεώσιμων πόρων.
5. Διεύρυνση της δημοκρατίας. Οι αποφάσεις επί της οικονομικής πολιτικής θα πρέπει να υπόκεινται σε δημοκρατικό έλεγχο. Πρέπει να σταματήσουμε τους τραπεζίτες, τους τεχνοκράτες και τα επιχειρηματικά λόμπι να λαμβάνουν αποφάσεις που επηρεάζουν όλους εμάς. Η δημοκρατία πρέπει να διευρυνθεί, με μεγαλύτερο κοινοβουλευτικό έλεγχο και συμμετοχή των πολιτών σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Ως απάντηση στην κρίση, το πεδίο της δημόσιας δράσης θα πρέπει να επεκταθεί στις οικονομικές δραστηριότητες – περιλαμβανομένου του χρηματοπιστωτικού συστήματος, της παραγωγικής ανασυγκρότησης και των δημόσιων υπηρεσίες. Οι τρέχουσες διαπραγματεύσεις για τη Διατλαντική Συμφωνία Εμπορίου και Επενδύσεων (TTIP) προβλέπει το σημαντικό περιορισμό των δημοκρατικών διαδικασιών, του δημόσιου χώρου και της κρατικής ρύθμισης – η διακοπή της πρέπει να αποτελέσει μείζονα πολιτική προτεραιότητα για το νέο Κοινοβούλιο.
Ζητούμε από τους πολίτες να υποστηρίξουν αυτή τον Άλλο Δρόμο για την Ευρώπη και να ψηφίσουν τους/τις υποψηφίους/ες και τις πολιτικές δυνάμεις που δεσμεύονται να την προωθήσουν. Η αναγκαιότητα μιας προοδευτικής συμμαχίας στο νέο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα είναι κρίσιμη προκειμένου να σταματήσουν οι αποτυχημένες πολιτικές που συνδέονται με το «μεγάλο συνασπισμό» μεταξύ της κεντροδεξιάς και της κεντροαριστεράς που κυβερνούν στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης.
Η Ευρώπη μπορεί να επιβιώσει μόνο αν ακολουθηθεί ένας άλλος δρόμος. Η Ευρώπη πρέπει να επιδιώκει κοινωνική δικαιοσύνη, περιβαλλοντική υπευθυνότητα, δημοκρατία και ειρήνη. Αυτή η Ευρώπη είναι εφικτή- η επιλογή είναι στα χέρια μας.
Ευρωπαϊκό Δίκτυο Προοδευτικών Οικονομολόγων (Europen)
Οργανισμοί που περιλαμβάνονται: Ευρωπαίοι Οικονομολόγοι για μια Εναλλακτική Οικονομική Πολιτική στην Ευρώπη (EuroMemo Group), Ανήσυχοι Οικονομολόγοι (Economistes Atterrés– Γαλλία), Sbilanciamoci! (Ιταλία), Transnational Institute (Ολλανδία), EconoNuestra (Ισπανία), Econosphères (Βέλγιο), Beigewum (Αυστρία), transform! Ευρώπη, Critical Political Economy Research Network.
Για περισσότερες πληροφορίες, επισκεφτείτε www.euro-pen.org ή γράψτε στο info@euro–pen.org
Πρωταρχικοί Υποστηρικτές:
Νούρια Αλόνσο, Πανεπιστήμιο Ρέι Χουάν Κάρλος, Μαδρίτη
Έλμαρ Αλτφάτερ, Attac Γερμανία
Χόρντι Ανγκούστο, Αυτόνομο Πανεπιστήμιο Βαρκελώνης
Γιώργος Αργείτης, Πανεπιστήμιο Αθηνών
Ετιέν Μπαλιμπάρ, Πανεπιστήμιο Παρισιού – Ναντέρ και Πανεπιστήμιο Καλιφόρνιας
Ίρβιν Φρέντερικ Μποκαρά, 13 και Ανήσυχοι Οικονομολόγοι
Λουτσιάνα Καστελίνα, ιδρύτρια της ιταλικής εφημερίδας Ιλ Μανιφέστο
Ζοάο Κραβίνιο, πρώην μέλος της πορτογαλικής κυβέρνησης και του Δ.Σ. του EBRD
Ντονατέλα Ντελα Πόρτα, Ευρωπαϊκό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο
Τρέβορ Έβανς, Σχολή Οικονομικών και Νομικών Επιστημών Βερολίνου και Ευρωπαίοι Οικονομολόγοι για μια Εναλλακτική Πολιτική στην Ευρώπη
Μαρίκα Φραγκάκη, Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς και Ευρωπαίοι Οικονομολόγοι για μια Εναλλακτική Πολιτική στην Ευρώπη
Μαουρίτσιο Φραντσίνι, Πανεπιστήμιο Σαπιέντσα Ρώμης
Νάνσυ Φρέιζερ, New School for Social Research
Ουλίσες Γκαρίδο, Διευθυντής του Εκπαιδευτικού Τμήματος του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Συνδικάτων (ETUI)
Σούζαν Τζωρτζ, επίτιμη πρόεδρος Attac Γαλλίας, Πρόεδρος του TNI
Τζον Γκραλ, Πανεπιστήμιο του Μίντλσεξ, και Ευρωπαίοι Οικονομολόγοι για μια Εναλλακτική Πολιτική στην Ευρώπη
Ραφαέλ Γκράσα Χερνάντεζ, ICIP, Βαρκελώνη
Μαίρη Κάλντορ, London School of Economics
Μαουρίτσιο Λαντίνι, Γενικός Γραμματέας του Συνδικάτου Μετάλλου FIOM–CGIL, Ιταλία
Ντάνι Λανγκ, Πανεπιστήμιο Παρισιού 13 και Ανήσυχοι Οικονομολόγοι
Φρανσίκο Λούσα, Καθηγητής Οικονομικών, ISEG, Πανεπιστήμιο Λισαβόνας
Μπενκτ-Εκε Λούντβαλ, Πανεπιστήμιο του Άλμποργκ, Δανία
Δημήτρης Μυλωνάκης, Πανεπιστήμιο Κρήτης και προσωρινός συντονιστής της Διεθνούς Πρωτοβουλίας για την Προώθηση της Πολιτικής Οικονομίας (IIPPE)
Σαντάλ Μουφ, Πανεπιστήμιο Ουεστμίνστερ
Ενρίκε Νέτο, Επιχειρηματίας και πρώην Σοσιαλιστικό Μέλος του Κοινοβουλίου
Πασκάλ Πετίτ, Πανεπιστήμιο Παρισιού 13
Μάριο Πιάντα, Πανεπιστήμιο Ουρμπίνο και Sbilanciamoci!
Ντομινίκ Πλιόν, Πανεπιστήμιο Παρισιού 13 και Ανήσυχοι Οικονομολόγοι
Γκρεγκόριο Ροντρίγκεζ, Πανεπιστήμιο Αλκαλά Ενάρες, Μαδρίτη
Ροσάνα Ροσάντα, ιδρύτρια της ιταλικής εφημερίδας Ιλ Μανιφέστο
Σάσκια Σάσεν, Πανεπιστήμιο Κολούμπια
Χοσέ Αλμέιδα Σέρα, υποδιευθυντής του Πορτογαλικού Οικονομικού και Κοινωνικού Συμβουλίου
Ανρί Στερντινιάκ, Γαλλικό Οικονομικό Παρατηρητήριο (OFCE) και Ανήσυχοι Οικονομολόγοι
Νταβίντ Τρίγιο, Πανεπιστήμιο Ρέι Χουάν Κάρλος, Μαδρίτη
Κόλντο Ουντσέτα, Πανεπιστήμιο της Χώρας των Βάσκων
Πίτερ Βαλ, Οργανισμός Παγκόσμιας Οικονομίας & Ανάπτυξης (WEED) ,Γερμανία
Χίλαρι Γουέινραιτ, συνεκδότρια του περιοδικού Ρεντ Πέπερ, Μεγάλη Βρετανία
Φρίντερ Ότο Γούλφ, Ελεύθερο Πανεπιστήμιο Βερολίνου και Ευρωπαίοι Οικονομολόγοι για μια Εναλλακτική Οικονομική Πολιτική στην Ευρώπη