Το Διεθνές Συνέδριο Εργασίας και Κοινωνικής Ιστορίας (ITH), που εδρεύει στην Αυστρία, ανακοινώνει το 50ο συνέδριό του στο Λιντς, 25-28 Σεπτεμβρίου 2014.
Ομάδα προετοιμασίας
Ομότιμος καθηγητής Ντιρκ Χέρντερ (Σάλτζμπουργκ, Αυστρία)
Καθηγητής Μαρσέλ Βαν Ντερ Λίντεν (Διεθνές Ινστιτούτο Κοινωνικής Ιστορίας, Άμστερνταμ)
Δρ. Μέγκαλι Ροντρίγκες Γκαρσία (Ελεύθερο Πανεπιστήμιο Βρυξελλών)
Δρ. Ελίζ Βαν Νεντέρβεεν Μεερκερκ (Πανεπιστήμιο Βαγκένινγκεν)
εκ μέρους του ITH: Έβα Χίμελστος, Univ.-Doz. Δρ. Μπερτχολντ Ουνφριντ (Ινστιτούτο Οικονομικής και Κοινωνικής Ιστορίας, Πανεπιστήμιο Βιέννης)
Στόχοι
Το συνέδριο εστιάζει στην εκμετάλευση της ανθρώπινης εργασίας η οποία εκτείνεται από την καταναγκαστική εργασία μέχρι τα δεσμά που επιβάλλονται για την αποπληρωμή χρεών που, σε αντίθεση με τη δουλεία, έχει συγκεντρώσει ελάχιστη προσοχή από την επιστημονική κοινότητα. Παρά τη σταδιακή κατάργηση της δουλείας (που νοείται ως νόμιμη ιδιοκτησία ανθρώπων) κατά τη διάρκεια του δέκατου ένατου και του εικοστού αιώνα, εξακολούθησαν να υφίστανται άλλες μορφές καταναγκαστικής εργασίας στις περισσότερες περιοχές του κόσμου. Πράγματι, ενώ τα περισσότερα έθνη καταδίκαζαν όλο και πιο πολύ τη διατήρηση της δουλείας και του δουλεμπορίου, ανέχονταν τις εργασιακές σχέσεις που περιλάμβαναν βίαιο έλεγχο, οικονομική εκμετάλευση μέσω της ιδιοποίησης της εργατικής δύναμης, περιορισμό της ελευθερίας κίνησης των εργατών και τις δόλιες υποχρεώσεις πληρωμής χρεών. Ως εκ τούτου το συνέδριο ασχολείται με ιστορικές περιπτώσεις καταναγκαστικής εργασίας σε όλο τον κόσμο.
Οι στόχοι του συνεδρίου είναι πέντε:
-
Να συμβάλλει στη συγγραφή μιας παγκόσμιας και συγκριτικής ιστορίας των πολιτικών-θεσμικών και των έμφυλων δομών, των οικονομικών και εργασιακών συνθηκών στην καταναγκαστική εργασία, καθώς και της εξέλιξης της καταναγκαστικής εργασίας (εσωτερικής ή διασυνοριακής), της μετανάστευσης ανδρών και γυναικών εργατών και του ρόλου που έπαιξαν οι μεσάζοντες. Εν συντομία, να εξετάσει όλη την πρακτική καταναγκαστικής εργασίας στα αποικιοκρατούμενα τμήματα του κόσμου, στις χώρες του «κέντρου», στα μετα-αυτοκρατορικά κράτη, στις νέες βιομηχανικές οικονομίες και σε άλλες χώρες χαμηλού εισοδήματος.
-
Να οδηγήσει σε προβληματισμό για την (αυξανόμενη) καταναγκαστική εργασία και την εργατική κινητικότητα στα αποικιακά εδάφη, ειδικότερα στην Αφρική και την Ασία, τις οποίες να συσχετίσει με τις εξελίξεις στην ενδο-ευρωπαϊκή ρύθμιση και συστηματική οργάνωση της εργασίας και την επέκταση του Βορειοατλαντικού κεφαλαίου σε όλο τον κόσμο.
-
Να ασχοληθεί με τις μορφές καταναγκαστικής εργασίας τον 20ου αιώνα, είτε μέσω του περιορισμού (φυλάκισής) τους σε στρατόπεδα εργασίας είτε μέσω των χρεών που καθιστά δέσμιους τους εργαζόμενους στην παραγωγή ή στον τομέα των υπηρεσιών στους πιστωτές τους (για τις δαπάνες του ταξιδιού τους στις αναπτυγμένες χώρες) ή σε μεμονωμένους εργοδότες (για τη διάρκεια παραμονής τους).
-
Να εξετάσει αν η εφαρμογή του μοντέλου καταναγκαστικής εργασίας στις συστημικές σχέσεις εργοδότη-εργαζομένου που υπόκειται σε συγκεκριμένους περιορισμούς είναι δικαιολογημένη ή αν η διαφοροποίηση της Διεθνούς Γραφείου Εργασίας μεταξύ καταναγκαστικής εργασίας και εργασιακών συνθηκών που βρίσκονται κάτω από τα ισχύοντα πρότυπα ή είναι εκμεταλλευτικές μπορεί/ πρέπει να διατηρηθεί. Αυτά τα ζητήματα συνδέονται με την ονοματοδοσία και την εννοιολόγηση της «δύναμης», του «εξαναγκασμού» και της «συναίνεσης», καθώς και με την χρησιμότητα των εννοιών «εμπορία ανθρώπων» και «σύγχρονη δουλεία»
-
Να διερευνήσει εμπειρίες και όψεις της ανθρώπινης κατάστασης ή της αντίσταση των εξαναγκαζόμενων/δέσμιων εργατών, την οργάνωση πρωτοβουλιών και την σιωπή ή τη δραστηριότητα μη κρατικών φορέων, όπως τα συνδικάτα και οι ΜΚΟ.
Δομή του προγράμματος και θεματικοί τομείς
Κεντρικές ομιλίες:
1. Η κατάσταση των ανδρών και γυναικών σε καθεστώς καταναγκασμού.
2. Μια ιστορική επισκόπηση των ορισμών της «δουλείας», της «καταναγκαστικής εργασίας», της εμπορίας ανθρώπων («trafficking») και της «σύγχρονης δουλείας», και της εξέλιξής τους στη σφαίρα των διεθνών κυβερνητικών και μη κυβερνητικών οργανώσεων.
Ενότητα I –Καταναγκαστική εργασία στον αποικιακό και μη αποικιακό κόσμο ( 1850-1940):
Συνθήκες εργασίας, σχέσεις εργαζόμενου-εργοδότη και πρότυπα μετανάστευσης (ποιος διακινήθηκε και προς ποια κατεύθυνση) σε συστήματα δεσμευμένης εργασίας, δέσμιας εργασίας για την αποπληρωμή χρέους, μερικής δουλείας για την αποπληρωμή χρέους, δολείας, υποχρεωτικής εργασίας κ.α. Παραδείγματα είναι οι μεταναστεύσεις από την Νότια Κίνα τον 20ο αιώνα με πιστωτικά εισιτήρια, η μερική δουλεία για την αποπληρωμή χρέους που επιβαλλόταν από τη Βρετανική αυτοκρατορία (και άλλες χώρες) υποχρεωτική εργασία που περιλάμβανε μετανάστευση μεγάλων αποστάσεων στις μακρινές περιφέρεις του Ινδικού Ωκεανού και στη Ζώνη των Φυτειών από τη δεκαετία του 1830 μέχρι τη δεκαετία του 1930, τα ευρωπαϊκά καθεστώτα καταναγκαστικής εργασίας που επιβάλλονταν στους άνδρες, στις γυναίκες και στα παιδιά σε συγκεκριμένες αποικίες, η μετανάστευση καταναγκαστικής εργασίας από τις αποικίες στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου (τα ονομαζόμενα «αποικιακά βοηθήματα»), και μορφές ακούσιας (παιδικής) δουλείας στην Αφρική, την Ασία, τη Λατινική Αμερική και τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ενότητα II –Πολιτικά επιβαλλόμενη εργασία στους τόπους καταγωγής:
Οι εργασιακές σχέσεις, οι συνθήκες εργασίας και η κατάσταση των εργατών που στέλνονταν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, απομακρυσμένες αποικίες εργασίας ή βιομηχανικά στρατόπεδα την περίοδο του φασισμού και του σταλινισμού, στην Ιαπωνία κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, ως φυλακισμένοι ή σε καθεστώς μερικής δουλείας για την αποπληρωμή χρέους στις (Νότιες) Ηνωμένες Πολιτείες, στην Κομμουνιστική Κίνα, στη Κούβα, ή ως καταδιωκόμενες μειονότητες όπως οι Ρομά καθώς και σήμερα η χρήση καταναγκαστικής εργασίας πολιτικών και άλλων κρατουμένων από δυτικές εταιρείες δικτατορικών ή απολυταρχικών καθεστώτων απαιτούν περαιτέρω μελέτη.
Ενότητα III – Καταναγκαστική εργασία μετά το τέλος του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου:
Το φαινόμενο καταναγκαστικής εργασίας- που τις τελευταίες δεκαετίες συχνά ονομάζεται «σύγχρονη δουλεία»- αφορά τα ζητήματα της παγκόσμιας κατανομής εργασίας, της οικονομικής, έμφυλης και φυλετικής ανισότητας. Ενώ οι αριθμοί και οι ορισμοί αμφισβητούνται από πανεπιστημιακούς, εμπρειρογνώμονες του ΟΗΕ και του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας, τα επίσημα και ανεπίσημα στοιχεία κυμαίνονται μεταξύ 17 με 27 εκατομμυρίων γυναικών, ανδρών και παιδιών σε όλο τον κόσμο. Αυτή η ενότητα έχει στόχο να περιλάβει εισηγήσεις με εμπειρικές πληροφορίες σχετικά με το κατά πόσο τα χρέη, οι σχέσεις εξουσίας και η φτώχεια οδηγούν σε μια εικονική «υποδούλωση» των ανθρώπων μέσω μιας συστηματικής πρόσληψης με μέσο τον εκφοβισμό ή την απειλή βίας, τον επιθετικό έλεγχο από τους μεσάζοντες εργασίας, όπως τα «κογιότ», τα «φίδια» ή τους σωματέμπορους και/ή την κτηνώδη επιβολή συλλογής χρέους μετά την άφιξή τους. Οι εμπειρίες και στρατηγικές αντίστασης των εργατών είναι βασικές για την καλύτερη κατανόηση του βαθμού περιορισμού της εργασίας και/ή την συναίνεση στις λεγόμενες «3D δουλειές» (βρώμικες, επικίνδυνες, απαξιωτικές).
Συζήτηση συμπερασμάτων:
Γενική συζήτηση για την ακρίβεια των τρεχόντων ορισμών που χρησιμοποιούνται από κρατικούς και μη-κρατικούς φορείς, η επίδραση που μπορεί να έχει η νέα έρευνα στις πολιτικές και στην ανάπτυξη ή την προσαρμογή αναλυτικών μεθόδων οι οποίες μπορούν να προωθήσουν τη γνώση για την καταναγκαστική εργασία του παρελθόντος και του παρόντος.
Πρόσκληση υποβολής εισηγήσεων
Οι προτάσεις εισηγήσεων πρέπει να αφορούν τα θέματα του συνεδρίου που αναφέρονται πιο πάνω στις ενότητες Ι, ΙΙ ή ΙΙΙ και πρέπει να περιλαμβάνουν:
-
Μια περίληψη (το πολύ 300 λέξεις)
-
Τη θεματική ενότητα στην οποία εντάσσονται
-
Ένα βιογραφικό σημείωμα (το πολύ 200 λέξεις)
-
Πλήρη ταχυδρομική και ηλεκτρονική διεύθυνση (email)
Οι ενότητες θα διατηρηθούν για συνεχή έρευνα σε επίπεδο διδακτορικών διατριβών και μεταδιδακτορικής έρευνας (εφόσον η ποιότητα των περιλήψεων που υποβάλλονται είναι υψηλή).
Θα γίνει ιδιαίτερη προσπάθεια για να συμμετάσχουν εισηγητές από όλα τα μέρη του κόσμου, από καταξιωμένους ή νέους ερευνητές. Η γλώσσα του συνεδρίου θα είναι τα αγγλικά.
Οι οργανωτές δεν είναι σε θέση να καλύψουν τα έξοδα μετακίνησης και διαμονής. Όμως, θα δημιουργηθεί ένα ταμείο με περιορισμένους πόρους στο οποίο επιστήμονες που δεν έχουν τη δυνατότητα συμμετοχής με δικά τους μέσα θα μπορούν να στείλουν μια αιτιολογημένη αίτηση για μια (μερική) καταβολή των εξόδων μετακίνησης. Οι επιχορηγήσεις θα εξαρτηθούν από το ύψος του διαθέσιμου κεφαλαίου.
Το ποσό που δίνει το δικαίωμα συμμετοχής στο συνέδριο περιλαμβάνει διαμονή (σε δίκλινα δωμάτια που παρέχει το ΙΤΗ) και γεύματα. Οι συμμετέχοντες που αναλάβουν οι ίδιοι την ευθύνη διαμονής τους θα καταβάλλουν μειωμένο ποσό συμμετοχής στο συνέδριο.
–> Στείλτε προτάσεις στη Magaly Rodríguez García <mrodrigu (at) vub.ac.be>
Χρονοδιάγραμμα:
Προθεσμία υποβολής προτάσεων: 1 Νοεμβρίου 2013
Ανακοίνωση αποδοχής: 1 Δεκεμβρίου 2013
Προθεσμία υποβολής ολοκληρωμένων εισηγήσεων: 1 Αυγούστου 2014
Ετοιμάζεται η δημοσίευση επιλεγμένων εισηγήσεων; Τα τελικά κείμενα πρέπει να υποβληθούν μέχρι την 1 Απριλίου 2015.
Επαφές:
International Conference of Labour and Social History (ITH)
1010 Wien
Wipplingerstr. 6-8
ith@doew.at
www.ith.or.at