Ο Ρόλαντ Κούλκε κάνει την επισκόπηση μιας ερευνητικής μελέτης η οποία ανατέθηκε από το transform! europe, και αναλύει τα μέτρα που ελήφθησαν για την αντιστάθμιση των οικονομικών επιπτώσεων της κρίσης του Covid19 σε 11 κράτη μέλη της ΕΕ για τα έτη 2020 και 2021.
Λίγο μετά την έναρξη της πανδημίας, τα κράτη μέλη της ΕΕ άρχισαν να σχεδιάζουν μέτρα για την αντιστάθμιση των οικονομικών επιπτώσεων της κρίσης του Covid19. Ανάλογα σχέδια προτάθηκαν και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Τελικά, τα μέλη της ΕΕ συμφώνησαν, τον Φεβρουάριο του 2021, να δημιουργήσουν ένα κοινό ταμείο ύψους 750 δισ. ευρώ.
Το ταμείο NextGenerationEU (NGEU) σπάει ένα ταμπού, γεγονός το οποίο σχολιάζεται θετικά, όχι μόνο μεταξύ των αριστερών. Για πρώτη φορά, οι κυβερνήσεις της ΕΕ αποφάσισαν να αναλάβουν ένα μέρος του κοινού χρέους. Αυτή η προσέγγιση είναι στον αντίποδα εκείνης που είχε επιλεγεί στη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers, η οποία επικεντρωνόταν στις περικοπές.
Είναι άραγε όλα διαφορετικά αυτή τη φορά; Μήπως η ΕΕ προκάλεσε αλλαγή παραδείγματος και άλλαξε ριζικά τις προσεγγίσεις της; Παρά τις θετικές εξελίξεις, έχουμε πολλούς λόγους να παραμένουμε επιφυλακτικοί.
Σημειώνουμε πάντως ότι το Ταμείο παρέχει συγκεκριμένα σημεία σύνδεσης για την περαιτέρω ανάπτυξη της ΕΕ προς μια προοδευτική κατεύθυνση, όπως μέσω σημαντικών επενδύσεων στην παραγωγή με γνώμονα το κλίμα και στην επέκταση της πρόσβασης στο διαδίκτυο και στις αγροτικές περιοχές.
Για να κατανοήσουμε καλύτερα τα εθνικά σχέδια, ζητήσαμε από συγγραφείς από όλα τα μέρη της Ευρωπαϊκής Ένωσης να μας μιλήσουν για τη δράση του Εθνικού Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας στις χώρες τους για την περίοδο 2020-2021. Οι χώρες που ερευνήθηκαν ήταν οι: Αυστρία, Τσεχία, Δανία, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Ιταλία, Ολλανδία, Πολωνία και Πορτογαλία.
Τα ερευνητικά ερωτήματα ήταν τα εξής: Πώς αντιμετωπίζει η κάθε χώρα το ενδεχόμενο της επιστροφής στη λιτότητα, δηλαδή μια επιστροφή της Τρόικας; Γίνονται συζητήσεις για την οικονομία της φροντίδας, δηλαδή την αμειβόμενη και μη αμειβόμενη εργασία και τις υπηρεσίες που υποστηρίζουν τη φροντίδα σε όλες τις μορφές της; Εξετάζουμε επίσης τα σχέδια που διαθέτουν τα κράτη για τις επενδύσεις στην παραγωγή και την ψηφιοποίηση με γνώμονα το κλίμα. Πολλά από αυτά που επιδιώκει η Αριστερά δεν μπορούν να επιτευχθούν χωρίς μια πραγματική κυβερνητική βιομηχανική πολιτική. Τι συζητήσεις έγιναν για τον ρόλο των δημόσιων επιχειρήσεων στην ΕΕ; Τέλος, ρωτήσαμε αν υφίστανται αριστερές εναλλακτικές λύσεις στα ηγεμονικά κρατικά σχέδια.
Τα αποτελέσματα των μελετών είναι διφορούμενα. Από τη μια πλευρά, υπάρχουν θετικές εξελίξεις όσον αφορά τον ισχυρό αναπροσανατολισμό της παραγωγής προς τη μειωμένη χρήση ορυκτών καυσίμων, την υψηλότερη ενεργειακή απόδοση, την ενίσχυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και την αυστηροποίηση των ανώτατων ορίων CO2 για τα αυτοκίνητα. Όμως, δεν αντιμετωπίζονται ούτε οι δομές εξουσίας μεταξύ των διαφόρων κρατών μελών της ΕΕ, ούτε και εκείνες στο εσωτερικό τους.
Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με επικεφαλής την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν επικεντρώθηκε στην αναπτυξιακή πολιτική και τη στρατιωτικοποίηση. Από τη μια, οι κοινωνικές πολιτικές, όπως η ενίσχυση της δύναμης των συνδικάτων, παραμένουν ελλιπείς· από την άλλη, οι «συστάσεις» της Επιτροπής προς τα διάφορα κράτη μέλη παραμένουν το ίδιο νεοφιλελεύθερες με πριν. Υπό το πρίσμα της επικείμενης τριπλής κρίσης, του πολέμου, του Covid19 και της κλιματικής καταστροφής, η Αριστερά πρέπει να εντείνει τις προσπάθειές της για την ευνοϊκή διαμόρφωση του χώρου που δημιουργήθηκε από το Ταμείο NGEU.
Η πλήρης μελέτη θα παρουσιαστεί σύντομα και θα είναι διαθέσιμη στην ιστοσελίδα του transform! europe.
Ερευνητική ομάδα:
Eleftheria Angeli
Herman Beun
Pauline Debanes
Matteo Gaddi
Michał Menes
Sara Murawski
Karen Helveg Petersen
Anna Pixer
Zoltán Pogátsa
Mauricio Rezende Dias
Michael Schwan
Ilona Švihlíková
Εκδότης: