Σχετικά με την κοινωνική αναπαραγωγή και την πανδημία Covid-19: Εφτά θέσεις

Για να διαβάσετε το κείμενο στα Ιταλικά, πατήστε εδώ.

Θέση 1: Ο καπιταλισμός δίνει προτεραιότητα στην κερδοσκοπία έναντι της ζωής: Θέλουμε να την αντιστρέψουμε

Αυτή η πανδημία, και η αντίδραση της άρχουσας τάξης προς αυτή, προσφέρει μια σαφή και τραγική απεικόνιση της ιδέας που βρίσκεται στην καρδιά της Θεωρίας Κοινωνικής Αναπαραγωγής: ότι η ζωή υποκύπτει στις απαιτήσεις της κερδοσκοπίας.

Η ικανότητα του καπιταλισμού να παραγάγει το δικό του ζωοποιό αίμα –το κέρδος–εξαρτάται απολύτως από την καθημερινή «παραγωγή» εργατών. Αυτό σημαίνει ότι εξαρτάται από διαδικασίες βιοτικής στήριξης τις οποίες δεν ελέγχει ή στις οποίες δεν επιβάλλεται πλήρως και άμεσα. Ταυτόχρονα, η λογική της συσσώρευσης απαιτεί τη διατήρηση των μισθών και των φόρων που υποστηρίζουν την παραγωγή και τη συντήρηση της ζωής σε όσο το δυνατόν χαμηλότερο επίπεδο. Αυτή είναι η μεγαλύτερη αντίθεση στην καρδιά του καπιταλισμού. Υποβαθμίζει και υποτιμά εκείνους ακριβώς που παράγουν πραγματικό κοινωνικό πλούτο: νοσηλεύτριες και νοσηλευτές και άλλες εργαζόμενες και εργαζομένους στον τομέα της υγείας, εργάτριες και εργάτες γης, εργάτριες και εργάτες σε εργοστάσια τροφίμων, υπαλλήλους σουπερμάρκετ και οδηγούς διανομής, εργαζόμενες και εργαζομένους στην αποκομιδή απορριμμάτων, εκπαιδευτικούς, φροντίστριες και φροντιστές παιδιών και ηλικιωμένων. Αυτές και αυτοί είναι οι φυλετικοποιημένες και φυλετικοποιημένοι και θηλυκοποιημένες και θηλυκοποιημένοι εργάτριες και εργάτες τους οποίους ο καπιταλισμός εξευτελίζει και στιγματίζει με χαμηλούς μισθούς και συχνά επικίνδυνες εργασιακές συνθήκες. Όμως η παρούσα πανδημία καθιστά σαφές ότι η κοινωνία μας απλώς δεν μπορεί να επιβιώσει χωρίς αυτές. Επίσης, η κοινωνία δεν μπορεί να επιβιώσει με φαρμακευτικές εταιρείες που ανταγωνίζονται για τα κέρδη και εκμεταλλεύονται το δικαίωμά μας να μείνουμε ζωντανοί. Και είναι προφανές ότι το «αόρατο χέρι της αγοράς» δεν θα δημιουργήσει ούτε θα διαχειριστεί μια υποδομή υγείας πλανητικής εμβέλειας την οποία, όπως δείχνει η τρέχουσα πανδημία, χρειάζεται η ανθρωπότητα.

Η κρίση υγείας ωθεί επομένως το κεφάλαιο να εστιαστεί στη ζωή και σε έργα βιοτικής στήριξης όπως η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, η κοινωνική πρόνοια, η παραγωγή και διανομή τροφίμων. Απαιτούμε αυτή η εστίαση να διατηρηθεί ακόμα κι όταν η πανδημία περάσει, ώστε η υγεία, η εκπαίδευση και άλλες δραστηριότητες βιοτικής στήριξης να αποεμπορευματοποιηθούν και να γίνουν προσιτές σε όλες και όλους.

Θέση 2: Οι εργαζόμενες και οι εργαζόμενοι στην κοινωνική αναπαραγωγή είναι απαραίτητες και απαραίτητοι: Απαιτούμε αυτό να αναγνωριστεί εις το διηνεκές

Ενώ οι εταιρείες παραγωγής εμπορευμάτων, υπολειπόμενες σε εργαζόμενες και εργαζομένους είδαν τα κέρδη τους και τις μετοχές τους να πέφτουν ακαριαία, βρίσκονται δεσμευμένες προς ανθρώπινους οργανισμούς, κοινότητες, νοικοκυριά και άτομα. Όμως, δεδομένης της ανάγκης του καπιταλισμού να δίνει προτεραιότητα στην κερδοσκοπία έναντι της ζωής, οι εν λόγω οργανισμοί, κοινότητες, νοικοκυριά και άτομα είναι ελάχιστα εξοπλισμένα για να αναμετρηθούν με την πρόκληση αυτή. Δεν έχουμε να κάνουμε μονάχα με το γεγονός ότι ο Covid-19 έχει επιπτώσεις στις εργαζόμενες και τους εργαζομένους στους τομείς της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, των δημόσιων μετακινήσεων και των καταστημάτων τροφίμων, καθώς και σε ποικίλες εργαζόμενες και ποικίλους εργαζομένους στον κοινωνικό εθελοντισμό κ.α. Η επί χρόνια αποδιάρθρωση των βασικών κοινωνικών υπηρεσιών στο όνομα της λιτότητας σημαίνει ότι το εργατικό δυναμικό της κοινωνικής αναπαραγωγής είναι μικρότερο από ό,τι στο παρελθόν, και ότι οι κοινωνικοί οργανισμοί είναι λιγότερο και λιγότερο καλά εφοδιασμένοι.

Προκειμένου να αντισταθμίσουν δεκαετίες αμέλειας σε μια κρίση, πολλά καπιταλιστικά κράτη και εταιρείες μετατοπίζουν τις προτεραιότητές τους, αλλά μόνο τμηματικά και προσωρινά. Στέλνουν επιταγές σε νοικοκυριά, παρατείνουν την ασφάλιση ανεργίας σε επισφαλείς εργαζόμενες και εργαζομένους, δίνοντας εντολή σε αυτοκινητοβιομηχανίες να στραφούν από την παραγωγή αυτοκινήτων στην παραγωγή μασκών και αναπνευστήρων. Στην Ισπανία, το κράτος προσωρινά ανέλαβε τα ιδιωτικά νοσοκομεία. Στις ΗΠΑ, οι ασφαλιστικές εταιρείες θέτουν τέλος στη συμμετοχή των ασφαλισμένων στο κόστος για τα τεστ του Covid-19. Μεταξύ άλλων, αυτό αποδεικνύει πόσο άμεσα διαθέσιμοι και άφθονοι είναι οι πόροι που ανταποκρίνονται πραγματικά στις ανάγκες των ανθρώπων όταν υπάρχει πολιτική βούληση.

Απαιτούμε οι εργαζόμενες και οι εργαζόμενοι στους τομείς κοινωνικής αναπαραγωγής –νοσηλεύτριες και νοσηλευτές, καθαρίστριες και καθαριστές νοσοκομείων, εκπαιδευτικοί, προσωπικό αποκομιδής απορριμμάτων, παρασκευάστριες και παρασκευαστές τροφίμων και υπάλληλοι σουπερμάρκετ– να αναγνωριστούν μονίμως για τις ουσιώδεις υπηρεσίες που προσφέρουν, και οι μισθοί , οι παροχές και η κοινωνική τους θέση να βελτιωθούν σε αντιστοιχία της σημασίας τους στη διατήρηση της κοινωνίας ως ολότητας.

Θέση 3: Σώστε τους ανθρώπους, όχι τις τράπεζες

Οι ηγέτες μας αφιερώνουν πολύ περισσότερους πόρους στη διάσωση των επιχειρήσεων, με την ελπίδα της αποσόβησης μιας παντελούς κατάρρευσης της καπιταλιστικής αξίας. Τα ίδια τα κέρδη παράγονται, σας υπενθυμίζουμε, από την εργατική δύναμη την οποία τροφοδοτεί το εργατικό δυναμικό της κοινωνικής αναπαραγωγής. Οι CEO των αλυσίδων ξενοδοχείων και εστιατορίων, οι τεχνολογικές και αεροπορικές εταιρείες, και πολλές άλλες επιχειρήσεις απολύουν εκατομμύρια εργαζόμενες και εργαζομένους, ενώ ως επί το πλείστον διατηρούν τους δικούς τους υπερδιογκωμένους μισθούς και παροχές. Αυτό συμβαίνει γιατί το καπιταλιστικό σύστημα επιτάσσει η αντίθεση μεταξύ ζωής και έμμισθης εργασίας να επιλύεται προς όφελος του κεφαλαίου και όχι προς εκείνο της ανθρώπινης ζωής.

Απαιτούμε όλοι οι χρηματοοικονομικοί πόροι και τα πακέτα οικονομικών κινήτρων να επενδυθούν σε έργα βιοτικής στήριξης, και όχι στη διατήρηση της λειτουργίας των καπιταλιστικών εταιρειών.

Θέση 4: Ανοιχτά σύνορα, κλειστές φυλακές

Αυτή η πανδημία πλήττει μετανάστριες και μετανάστες, καθώς και κρατούμενες και κρατούμενους πολύ σκληρά: όσες και όσους βρίσκονται εγκλωβισμένοι σε φυλακές και κέντρα κράτησης με επονείδιστες συνθήκες υγιεινής και ανύπαρκτους πόρους υγείας, όσες και όσους δεν διαθέτουν έγγραφα και υποφέρουν σιωπηλά από τον φόβο πως αν ζητήσουν βοήθεια θα απελαθούν, όσες και όσους εργάζονται σε δραστηριότητες βιοτικής στήριξης (υγεία και κοινωνική μέριμνα, γεωργία κ.λπ.) και κινδυνεύουν περισσότερο να μολυνθούν επειδή δεν έχουν άλλη επιλογή παρά να πάνε στην εργασία τους (στερούμενες και στερούμενοι κατάλληλου ή οποιουδήποτε προστατευτικού εξοπλισμού), όσες και όσους βρίσκονται σε μετάβαση μεταξύ χωρών προσπαθώντας να φτάσουν στις οικογένειές τους, καθώς και όσες και όσους δεν μπορούν να ζήσουν στις χώρες τους λόγω ταξιδιωτικών απαγορεύσεων και κυρώσεων.

Είτε με την πανδημία είτε χωρίς αυτήν, ο Τραμπ θα διατηρήσει τις κυρώσεις εναντίον του Ιράν (όπου τα ποσοστά μόλυνσης και οι θάνατοι εκτοξεύονται στα ύψη). Και ούτε ο Τραμπ ούτε η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πιέσουν το Ισραήλ να άρει τις κυρώσεις που καταληστεύουν τις τόσο απαραίτητες ιατρικές προμήθειες από τους 2 εκατομμύρια ανθρώπους που βρίσκονται αιχμάλωτοι στη Γάζα. Αυτή η διαφοροποιημένη ανταπόκριση στην πανδημία εφαρμόζει και ενισχύει τη ρατσιστική και αποικιοκρατική καταπίεση που αποτελεί το υπογάστριο του καπιταλισμού.

Απαιτούμε οι ανάγκες ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης να λάβουν προτεραιότητα έναντι κάθε μεταναστευτικής ρύθμισης, να απελευθερωθεί άμεσα η πλειονότητα των φυλακισμένων και να βρεθούν εναλλακτικές συμπονετικές κυρώσεις για όσους και όσες είναι ασθενείς, έτσι ώστε να κλείσουν τα κέντρα κράτησης και λοιποί θεσμοί εγκλεισμού που αποσκοπούν στην τιμωρητική πειθάρχηση αντί στην τροφοδότηση της ζωής.

Θέση 5: Η αλληλεγγύη είναι το όπλο μας: Ας τη χρησιμοποιήσουμε ενάντια στο κεφάλαιο

Η πανδημία αποκάλυψε στον κόσμο το πώς εργαζόμενοι άνθρωποι σε μια κρίση πάντοτε αντεπεξέρχονται μέσω μιας ευρείας και δημιουργικής γκάμας στρατηγικών επιβίωσης. Για τους περισσότερους, αυτό σήμαινε τη στήριξη από κοντινούς φίλους και συγγενείς. Ορισμένοι, ωστόσο, τα βγάζουν πέρα με πρωτοβουλίες αμοιβαίας βοήθειας. Για τους άστεγους και όσους η καπιταλιστική κοινωνία απέρριψε ως βάρος, η υποστήριξη ήρθε από ηρωικές πρωτοβουλίες εθελοντών της κοινωνικής αναπαραγωγής που δεν προσφέρουν στους άλλους τίποτε άλλο παρά το δικαίωμα στη ζωή. Γειτονιές σε ολόκληρο το Ηνωμένο Βασίλειο δημιουργούν ομάδες στο Whatsapp για να διατηρούν επαφή με τους πιο ευάλωτους και να τους βοηθούν να εξασφαλίζουν τρόφιμα και φάρμακα. Σχολεία στέλνουν κουπόνια φαγητού σε φτωχές οικογένειες με παιδιά που δικαιούνται δωρεάν γεύματα. Τράπεζες τροφίμων και φιλανθρωπικές οργανώσεις βλέπουν τον αριθμό των εθελοντών τους να αυξάνεται. Τα κοινά της κοινωνικής αναπαραγωγής προβάλλουν ως επείγουσα ανάγκη. Μα έχουμε επίσης πάρει τα μαθήματά μας από το παρελθόν: Δεν θα επιτρέψουμε στις καπιταλιστικές κυβερνήσεις να χρησιμοποιήσουν τα κοινά της κοινωνικής αναπαραγωγής ως δικαιολογία για την αποποίηση της ευθύνης του κράτους.

Ως κοινωνικές φεμινίστριες, χρειάζεται να ωθήσουμε τα πράγματα περισσότερο, να συνεργαστούμε για να καλέσουμε σε δημόσια πρόνοια για όλα όσα είναι απαραίτητα ώστε η ανθρώπινη ζωή να ευδοκιμεί. Αυτό σημαίνει το χτίσιμο αλληλεγγύης μεταξύ διαφορετικών κοινοτήτων που πλήττονται και τροφοδοτούνται ανισότιμα. Αυτό σημαίνει την προστασία των πιο περιθωριοποιημένων και την υποστήριξη όσων διαθέτουν κοινωνικούς πόρους –συνδικαλιστικές οργανώσεις, ΜΚΟ, κοινωνικούς οργανισμούς– για την απόδοση μέρους αυτών και τη στήριξη σε όσες και όσους δεν τους διαθέτουν. Αυτό σημαίνει την απαίτηση από το κράτος να αναγνωρίσει το έργο της κοινωνικής αναπαραγωγής ως τον ακρογωνιαίο λίθο της κοινωνικής ύπαρξης.

Απαιτούμε οι κυβερνήσεις να μάθουν από τους ανθρώπους και να αναπαραγάγουν με όρους πολιτικής όσα κάνουν οι απλοί άνθρωποι για να βοηθήσουν και να υποστηρίξουν ο ένας τον άλλο.

Θέση 6: Φεμινιστική αλληλεγγύη ενάντια στην ενδοοικογενειακή βία

Τα μέτρα εγκλεισμού που ανέλαβαν οι περισσότερες χώρες για να θέσουν υπό έλεγχο τη διάδοση του Covid-19, παρότι απολύτως απαραίτητα, έχουν σοβαρές συνέπειες για εκατομμύρια ανθρώπους που ζουν σε κακοποιητικές σχέσεις. Οι αναφορές για ενδοοικογενειακή βία κατά γυναικών και πληθυσμού ΛΟΑΤΚΙ πολλαπλασιάστηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας, καθώς τα θύματα αναγκάστηκαν να μείνουν μέσα στο σπίτι μαζί με τους βίαιους συντρόφους ή τα βίαια μέλη της οικογένειάς τους. Οι εκστρατείες «Μένουμε σπίτι», που δεν λαμβάνουν υπόψη τους το συγκεκριμένο καθεστώς ενδοοικογενειακής βίας, είναι ιδιαιτέρως ανησυχητικές σ’ ένα πλαίσιο στο οποίο χρόνια αχαλίνωτου νεοφιλελευθερισμού σήμαναν την απόσυρση χρηματοδοτήσεων από δομές και υπηρεσίες προστασίας θυμάτων βίας.

Απαιτούμε οι κυβερνήσεις να αναστρέψουν αμέσως τη χρόνια αναστολή χρηματοδότησης των υπηρεσιών κατά της βίας και να παράσχουν τους αναγκαίους στους φορείς πόρους προκειμένου αυτοί να λειτουργήσουν και να δημοσιοποιήσουν ευρέως τις γραμμές στήριξης.

Θέση 7: Οι εργαζόμενες και οι εργαζόμενοι στον τομέα της κοινωνικής αναπαραγωγής διαθέτουν κοινωνική δύναμη: Μπορούμε να τη χρησιμοποιήσουμε για να αναδιοργανώσουμε την κοινωνία

Η πανδημία αυτή μπορεί, και θα έπρεπε, να αποτελέσει μια στιγμή που η αριστερά προωθεί μια συγκεκριμένη ατζέντα για τους τρόπους υποστήριξης της ζωής έναντι του κέρδους έτσι ώστε να μας βοηθήσει να προσπελάσουμε τον καπιταλισμό. Αυτή η πανδημία μάς έχει ήδη δείξει πόσο απαραίτητες και απαραίτητοι είναι για τον καπιταλισμό οι εργαζόμενες και οι εργαζόμενοι στον τομέα της κοινωνικής αναπαραγωγής –τόσο οι έμμισθες και οι έμμισθοι όσο και οι άμισθες και οι άμισθοι, σε νοσοκομεία και έργα υποδομής, σε νοικοκυριά, σε κοινότητες. Ας εξακολουθήσουμε να το υπενθυμίζουμε στον εαυτό μας αυτό, όπως επίσης την κοινωνική δύναμη που οι εν λόγω εργαζόμενες και εργαζόμενοι διαθέτουν. Ήρθε η στιγμή που εμείς, ως εργαζόμενες και εργαζόμενοι στην κοινωνική αναπαραγωγή, οφείλουμε να αναπτύξουμε τη συνείδηση της κοινωνικής δύναμης που διαθέτουμε, στα εθνικά μας πλαίσια, εντός των συνόρων που μας χωρίζουν, και σε κάθε άκρη του πλανήτη.

Αν σταματήσουμε εμείς, σταματά ο κόσμος. Αυτή η οπτική μπορεί να αποτελέσει τη βάση πολιτικών που θα σέβονται το έργο μας, αλλά μπορεί επιπλέον να αποτελέσει τη βάση μιας πολιτικής δράσης που χτίζει την υποδομή για μια ανανεωμένη αντικαπιταλιστική ατζέντα στην οποία η ζωή, και όχι η κερδοσκοπία, είναι αυτή που ορίζει τις κοινωνίες μας.

Translation: Στέλλα Πεκιαρίδη (Stella Pekiaridi)

Authors: Tithi Bhattacharya, Svenja Bromberg, Angela Dimitrakaki, Sara Farris, and Susan Ferguson

Δημοσιευμένο αρχικά στην ιστοσελίδα Spectre Journal, μετάφραση στα ελληνικά: Marginalia.gr