Η αποδιάρθρωση των εργασιακών και των κοινωνικών δικαιωμάτων έχει αυξήσει την παρουσία της στην πολιτική ατζέντα της ΕΕ από τότε που η ξέσπασε η κρίση. Αυτό το φαινόμενο, παρότι πιο έντονο στις αποκαλούμενες περιφερειακές χώρες, παρατηρείται, ωστόσο, παντού στην Ευρώπη.
Το transform!, θέλοντας να συμβάλει στην αποτίμηση της κατάστασης από τη σκοπιά της εργασίας και των εργατικών συνδικάτων, διοργάνωσε στη Βιέννη, στις 6 και 7 Μαΐου, ένα ευρωπαϊκό εργαστήριο το οποίο συγκέντρωσε ερευνητές, συνδικαλιστές και ακτιβιστές των κοινωνικών κινημάτων.
Αν οι συνταγές που εφαρμόζουν οι ευρωπαϊκές και οι εθνικές νεοφιλελεύθερες ελίτ για να καταπολεμήσουν, δήθεν, την ανεργία είναι ίδιες σε όλη την Ευρώπη –με αποχρώσεις στην ένταση και τη στιγμή υλοποίησής τους- η ισχύς που έχουν τα συνδικάτα διαφέρει από χώρα σε χώρα. Είναι απαραίτητο να μελετήσουμε σε βάθος αυτές τις διαφορές, ώστε να βοηθήσουμε στο σχεδιασμό μιας συνδικαλιστικής στρατηγικής σε ευρωπαϊκό επίπεδο: η πυκνότητα των συνδικάτων, τα θεσμικά εργαλεία των συλλογικών συμβάσεων, η σχέση τους με το κράτος και ο βαθμός ριζοσπαστισμού των εναλλακτικών προτάσεων- όλα αυτά έχουν σημασία όταν εξηγούμε τις κινητοποιήσεις κατά των μεταρρυθμίσεων στην αγορά εργασίας, τόνισε ο ανώτερος ερευνητής του Ινστιτούτου Εργασίας, Δεξιοτήτων και Επαγγελματικών προσόντων (IAQ) της Γερμανίας, Στέφεν Λέντορφ.
Η βάση αυτών των μεταρρυθμίσεων είναι ίδια. Αυτό όμως δεν αρκεί για τη δημιουργία ενός αυθεντικού ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου. Ή, αν αρκεί, πρόκειται για ένα μοντέλο που στηρίζεται στην εσωτερική υποτίμηση και την καταστροφή των εργασιακών δικαιωμάτων, όπως είπε η καθηγήτρια εργατικού δικαίου στο Πανεπιστήμιο της Βαλένθια Αντοραθιόν Γκουαμάν. Και φαίνεται ότι η εξέλιξη αυτή θα επιταχυνθεί τα επόμενα χρόνια: σύμφωνα με την Έκθεση των Πέντε Προέδρων, «για να επιτύχει η Ευρωπαϊκή και Νομισματική Ένωση, πρέπει οι αγορές εργασίας και τα κοινωνικά συστήματα να δουλεύουν καλά σε όλα τα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ». Δε χρειάζεται να ξέρουμε να διαβάζουμε ανάμεσα στις γραμμές για να αντιληφθούμε ότι αυτό που σχεδιάζουν είναι «μια από τα ίδια», ανεξάρτητα από την έλλειψη αποτελεσματικότητάς τους ή την αυξανόμενη αντίδραση σε τέτοιες μεταρρυθμίσεις.
Το πρώην ανώτερο στέλεχος της γαλλικής ένωσης CGT και νυν μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Espaces Marx, Κριστιάν Πιλισοφσκί, είπε χωρίς υπεκφυγές: «επί χρόνια αγωνιζόμαστε ενάντια σε τέτοιες μεταρρυθμίσεις. Καταφέραμε να σταματήσουμε ορισμένες από αυτές. Αλλά, τι κερδίσαμε; Τίποτε. Πρέπει να φτιάξουμε τη δική μας ατζέντα. «Ένα πρώτο βήμα θα μπορούσε να είναι να χτίσουμε περισσότερες συμμαχίες ανάμεσα στα συνδικάτα και τα κοινωνικά κινήματα. Όλο και περισσότερα από τα δεύτερα, που συχνά αποτελούνται από νέους με μόνο τους ορίζοντα την επισφάλεια, εστιάζουν στα εργασιακά ζητήματα. Παρά τις ενίοτε βαθιές διαφορές ανάμεσα σε αυτούς τους δυο τύπους οργανώσεων, θα πρέπει να ενισχύσουμε τη σύγκλησή τους. Επέφερε καρπούς σε πολλές χώρες (ειδικά στην Πορτογαλία) και, επομένως, μπορεί να γίνει.
Το δίκτυο AlterSummit παρέχει μια τέτοια πλατφόρμα όπου τα συνδικάτα και τα κοινωνικά κινήματα μπορούν να συναντηθούν, να συζητήσουν, να ανταλλάξουν απόψεις, και κάτι πιο σημαντικό, να επεξεργαστούν κοινές στρατηγικές. Η αποδιάρθρωση των εργασιακών και των κοινωνικών δικαιωμάτων σε όλη την Ευρώπη και οι εναλλακτικές προτάσεις για να αντισταθούμε σε αυτήν, θα είναι το κεντρικό θέμα ενός μεγάλου συνεδρίου που θα γίνει στις Βρυξέλες το προσεχές φθινόπωρο. Η ομάδα εργασίας του transform! για τα εργασιακά θα έχει τον κύριο ρόλο στην προετοιμασία του. Μέχρι τότε, θα προετοιμάσει μια συλλογική έκδοση που θα συνεισφέρει σε αυτή την τεράστιας σημασίας ευρωπαϊκή συζήτηση.