Τα όρια των Εργατικών του Κόρμπιν: η σοσιαλδημοκρατία και η ριζοσπαστική αριστερά

Η εκλογή αυτή αποτελεί τεκμήριο της αποδοχής που συναντά η πρωτοβουλία για αλλαγή της πολιτικής του Εργατικού Κόμματος: για αλλαγή της ισορροπίας των δυνάμεων μέσα στην κοινωνία μας, μακριά από τις πολιτικές και οικονομικές ελίτ, προς όφελος της πλειοψηφίας, για την ενδυνάμωση και τη χειραφέτηση της εργατικής τάξης και των κοινωνικών ομάδων που δέχονται τα ισχυρότερα πλήγματα από τις μακροχρόνιες επιθέσεις στο κράτος πρόνοιας.  
Είναι απολύτως σαφές ότι ο Κόρμπιν επιδιώκει σημαντικές αλλαγές στο Εργατικό Κόμμα: να αναβιώσει τη θεμελιώδη στράτευση των Εργατικών με τα συμφέροντα και την ευημερία της εργατικής τάξης, να υπερασπιστεί και να διευρύνει τη μεγαλύτερη κατάκτησή της –το κράτος πρόνοιας- και να επιτύχει σημαντική πρόοδο στα ζητήματα που στο παρελθόν είχαν παραμεληθεί. Να κάνει το Εργατικό Κόμμα πρωταθλητή των πρωτοβουλιών για τη διεθνή ειρήνη και δικαιοσύνη, ενάντια στον βρετανικό οικονομικό παρεμβατισμό, τον πόλεμο και τα πυρηνικά όπλα. Όσοι επιθυμούν αυτή την ατζέντα στηρίζουν την προσπάθεια του Κόρμπιν και των συμμάχων του για αλλαγή του Εργατικού Κόμματος, προκειμένου να μπορέσει να εφαρμόσει κάποιες, ή όλες από αυτές τις πολιτικές.
Η εισροή νέων μελών στο Εργατικό Κόμμα με στόχο την υποστήριξη του πολιτικού οράματος του Κόρμπιν υπήρξε αξιοσημείωτη. Ωστόσο, τίθενται σοβαρά εμπόδια για την υλοποίηση μεγάλων αλλαγών στο Εργατικό Κόμμα, όπως αποδείχτηκε τον τελευταίο χρόνο. Οι συστημικές δυνάμεις στη Βρετανία και οι εκπρόσωποί τους στο Εργατικό Κόμμα έδωσαν μάχη για να υποβαθμίσουν τον Κόρμπιν και να τον απομακρύνουν από την ηγεσία του κόμματος. Απέτυχαν, αλλά η δεξιά πτέρυγα του κομματικού μηχανισμού και των δομών του εμπόδισαν την υλοποίηση πολλών από τους στόχους του. Πέραν αυτών, υπάρχουν και πολλοί άλλοι ιστορικοί και πολιτικοί παράγοντες που αντιδρούν στις μεγάλες αλλαγές που επιδιώκει η ριζοσπαστική αριστερά.
Οι δέκα δεσμεύσεις για την «ανοικοδόμηση και το μετασχηματισμό της Βρετανίας»
Το Εργατικό Κόμμα ήταν πάντα μια μεγάλη εκκλησία, με την πολιτική έννοια, και δεν αποτέλεσε ποτέ πρωτίστως καταφύγιο της αριστεράς. Όπως κατέδειξε ο Κόρμπιν στην ομιλία του στο πρόσφατο Συνέδριο του κόμματος, επανένωση των Εργατικών σημαίνει αποδοχή των πολιτικών  δεσμεύσεων από τη συντριπτική πλειοψηφία του κόμματος. Πολιτικών δεσμεύσεων που έχουν προοδευτικό πρόσημο και αποτελούν μέρος της παράδοσης των Εργατικών:
 «1. Για την πλήρη απασχόληση και μια οικονομία που λειτουργεί προς όφελος όλων
Θα δημιουργήσουμε ένα εκατομμύριο ποιοτικές θέσεις εργασίας σε όλες τις περιφέρειες και θα εγγυηθούμε αξιοπρεπή εργασία για όλους. Επενδύοντας 500 δις στερλίνες σε υποδομές, βιοτεχνίες και νέες βιομηχανίες, υπό την αιγίδα μιας δημόσιας Τράπεζας Επενδύσεων και δημόσιων περιφερειακών τραπεζών, θα αναπτύξουμε μια οικονομία υψηλής εξειδίκευσης και τεχνολογίας και χαμηλών εκπομπών άνθρακα, που θα θέσει τέλος στη λιτότητα και δεν θα αφήσει κανέναν πίσω. Θα επενδύσουμε στην ευρωζωνική σύνδεση μεγάλων ταχυτήτων, την ενέργεια, τις μετακινήσεις και την κατασκευή κατοικιών που έχει ανάγκη η χώρα μας και θα προστατεύσουμε τις υγιείς επιχειρήσεις , στηρίζοντας παράλληλα, μια νέα γενιά συνεταιριστικών επιχειρήσεων.
2. Η εγγύηση της ασφάλειας της κατοικίας
Θα κατασκευάσουμε ένα εκατομμύριο νέες κατοικίες σε πέντε χρόνια, τουλάχιστον οι μισές από τις οποίες θα είναι εργατικές, μέσα από τη στρατηγική μας αναφορικά με τις δημόσιες επενδύσεις. Θα βάλουμε τέλος στην ανασφάλεια των ενοικιαστών εφαρμόζοντας ελέγχους στις ενοικιάσεις, ασφαλή μισθώματα και ένα χάρτη με τα δικαιώματα των μισθωτών, ενώ θα διευκολύνουμε την πρόσβαση στην αγορά φθηνής κατοικίας.
3. Ασφάλεια στην εργασία
Θα ενισχύσουμε τα εργασιακά δικαιώματα από την πρώτη μέρα εργασίας, θα καταργήσουμε τις καταχρηστικές ωρομίσθιες συμβάσεις και θα θεσπίσουμε νέα δικαιώματα αναφορικά με τις κλαδικές συμβάσεις. Μεταξύ αυτών, την υποχρέωση των επιχειρήσεων που έχουν πάνω από 250 υπαλλήλους να συνάπτουν συλλογικές συμβάσεις εργασίας. Θα θεσπίσουμε νέα εργασιακά και συνδικαλιστικά δικαιώματα με στόχο την επαναφορά της ασφάλειας στον τόπο εργασίας και τη βελτίωση των αμοιβών και των εργασιακών όρων για όλους. Θα ενισχύσουμε την εκπροσώπηση των εργαζομένων στη δουλειά και τη δημιουργία συνδικαλιστικών οργάνων ώστε οι εργαζόμενοι να μπορούν να έχουν λόγο. Θα θέσουμε την προάσπιση των κοινωνικών και των εργασιακών δικαιωμάτων και τη δράση εναντίον της επιδείνωσης των αμοιβών και των όρων εργασίας -μέσω της εκμετάλλευσης της εργασίας των μεταναστών- στο επίκεντρο της ατζέντας των μετά Brexit διαπραγματεύσεων με την Ευρώπη.     
4. Η διασφάλιση του Εθνικού Συστήματος Υγείας (ΕΣΥ) και της κοινωνικής πρόνοιας
Θα σταματήσουμε την ιδιωτικοποίηση των υπηρεσιών υγείας και θα τις επαναφέρουμε σε ένα ασφαλές, δημόσιο ΕΣΥ. Θα ενσωματώσουμε στο ΕΣΥ τις υπηρεσίες πρόνοιας για τους  ηλικιωμένους και τα άτομα με αναπηρία, ενισχύοντας την αξιοπρέπεια όλων των κοινωνικών ομάδων, ενώ θα εγγυηθούμε την ισότητα της πρόσβασης στις υπηρεσίες ψυχικής υγείας.  
5. Μια δημόσια εκπαίδευση ανοιχτή σε όλους
Θα συγκροτήσουμε μια νέα Εθνική Υπηρεσία Εκπαίδευσης που θα είναι ανοιχτή σε όλους για όλη τη ζωή τους. Θα εξασφαλίσουμε την καθολικότητα της δημόσιας φύλαξης παιδιών, προκειμένου να βελτιώσουμε τις συνθήκες ζωής όλων των παιδιών στο πρώιμο στάδιο, να εξασφαλίσουμε καλύτερο επιμερισμό των ευθυνών της παιδικής φροντίδας και την άρση των εμποδίων στη συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας. Θα επιδιώξουμε τη σταδιακή επαναφορά της δωρεάν εκπαίδευσης για όλους και θα εγγυηθούμε την ποιοτική κατάρτιση των ενηλίκων.   
6. Η προστασία του περιβάλλοντος
Θα πάρουμε μέτρα για την προστασία του μέλλοντος του πλανήτη, θέτοντας την κοινωνική δικαιοσύνη στην καρδιά της περιβαλλοντικής μας πολιτικής. Θα αναλάβουμε τις δράσεις που μας αναλογούν από την κλιματική συμφωνία του Παρισιού, ξεκινώντας από την εφαρμογή του δικoύ μας Νόμου για την Κλιματική Αλλαγή. Θα επιταχύνουμε τη μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα και θα προωθήσουμε την εξάπλωση των πράσινων βιομηχανιών και θέσεων εργασίας στο μέλλον. Θα επενδύσουμε σε ανανεώσιμες μορφές ενέργειας που θα είναι δημόσιες και θα ανήκουν στην κοινωνία, με τη βοήθεια της Δημόσιας Τράπεζας Επενδύσεων Θα χορηγούμε καθαρή ενέργεια και θα συγκρατήσουμε τις αυξήσεις των οικιακών τιμολογίων –για τα εξήντα εκατομμύρια κατοίκων, όχι τις έξι μεγάλες εταιρίες ενέργειας-. Θα υπερασπιστούμε και θα επεκτείνουμε τα μέτρα περιβαλλοντικής προστασίας που κερδίσαμε από την ΕΕ.      
7. Η επιστροφή του δημοσίου στην οικονομία και τις υπηρεσίες
Θα επανιδρύσουμε τις υπηρεσίες του δημοσίου και θα επεκτείνουμε τη δημοκρατική συμμετοχή. Θα επανεντάξουμε το δημόσιο στην οικονομία μας. Ο καθένας θα έχει το λόγο μέσα στην κοινότητά του. Θα δυναμώσουμε την τοπική και την περιφερειακή δημοκρατία. Θα προσανατολίσουμε την οικονομία μας στις δημόσιες επενδύσεις, ώστε ο πλούτος να κατανέμεται σε όλους, σε όλες τις περιφέρειες και τα έθνη μας, στο πλαίσιο μιας πραγματικά μικτής οικονομίας. Θα επανεντάξουμε τις δημοτικές υπηρεσίες και τις υπηρεσίες του δημοσίου στον κρατικό προϋπολογισμό, θα προστατεύσουμε το δικαίωμα στον ελεύθερο χρόνο και θα διευκολύνουμε την πρόσβαση στις τέχνες και τα αθλήματα σε όλη τη χώρα. Θα επεκτείνουμε το υπό δημόσιο έλεγχο λεωφορειακό δίκτυο. Θα ξανακάνουμε δημόσιο το σιδηροδρομικό δίκτυο και θα θεσπίσουμε τον δημοκρατικό κοινωνικό έλεγχο στον ενεργειακό τομέα.  
8. Για τις περικοπές των εισοδημάτων και την ανισότητα του πλούτου
Θα θεσπίσουμε ένα προοδευτικό φορολογικό σύστημα που θα φορολογεί δίκαια τον πλούτο και τα υψηλά εισοδήματα, θα συγκρατεί τις υπέρογκες αμοιβές των διευθυντικών στελεχών και θα μειώσει τη διαφορά ανάμεσα στον υψηλότερο και το χαμηλότερο μισθό. Οι αμοιβές που παίρνουν σήμερα οι διευθύνοντες σύμβουλοι του FTSE 100 είναι 183 φορές υψηλότερες  από το μισθό του μέσου βρετανού εργάτη και οι βρετανικοί μισθοί παρουσιάζουν τις μεγαλύτερες ανισότητες στην Ευρώπη. Θα επιδιώξουμε να φτιάξουμε μια πιο ισότιμη κοινωνία, να ενισχύσουμε το εισόδημα των πιο φτωχών και να κλείσουμε την ψαλίδα των αμοιβών ανάμεσα στα φύλα.  
9. Για μια κοινωνία ισότητας
Θα εγγυηθούμε το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων όλων των πολιτών και την προστασία όλων από διακρίσεις και προσβολές. Θα πάρουμε τα κατάλληλα μέτρα για την αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών και των κοριτσιών, κατά του ρατσισμού και των διακρίσεων για θέματα θρησκευτικής πίστης και θα εξασφαλίσουμε πραγματική ισότητα για την κοινότητα ΛΟΑΤ και τα άτομα με αναπηρία. Θα υπερασπιστούμε το Νόμο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και θα εγγυηθούμε πλήρη δικαιώματα στους πολίτες της ΕΕ που ζουν και εργάζονται στη Βρετανία, οι οποίοι δεν θα επιτρέψουμε να χρησιμοποιούνται ως πιόνια στις διαπραγματεύσεις για το Brexit. 
10. Η ειρήνη και η δικαιοσύνη στην καρδιά της εξωτερικής πολιτικής
Θα θέσουμε την επίλυση των συγκρούσεων και τα ανθρώπινα δικαιώματα στην καρδιά της εξωτερικής μας πολιτικής, στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών, θα σταματήσουμε να στηρίζουμε τις στρατιωτικές επεμβάσεις με επιθετικό χαρακτήρα και θα προωθήσουμε τα κατάλληλα μέτρα για την ανακούφιση της προσφυγικής κρίσης. Η βρετανική εξωτερική πολιτική έχει αποτύχει πλήρως να είναι πραγματικά ανεξάρτητη και συνεργάσιμη σε διεθνές επίπεδο, καθιστώντας τη χώρα λιγότερο ασφαλή και βλάπτοντας το διπλωματικό και ηθικό μας κύρος. Θα προάγουμε τα ανθρώπινα δικαιώματα και την κοινωνική δικαιοσύνη στις εμπορικές μας σχέσεις, θα τηρούμε όσες υποχρεώσεις απορρέουν από τις διεθνείς συνθήκες αναφορικά με τον πυρηνικό αφοπλισμό και θα ενθαρρύνουμε και άλλους να κάνουν το ίδιο».       Πρόκειται για εξαιρετικές δεσμεύσεις και η επανίδρυση του Εργατικού Κόμματος πάνω σε αυτό το πολιτικό πρόγραμμα θα έπρεπε να είναι ευπρόσδεκτη.
Όμως, το κομμάτι της πολιτικής ατζέντας του Τζέρεμι Κόρμπιν και της αριστεράς με το οποίο η δεξιά διαφωνεί -η αντίθεση στον πόλεμο, το πυρηνικό πρόγραμμα Trident και το ΝΑΤΟ- έχει παραμεριστεί ή απορριφθεί  από την πολιτική του Εργατικού Κόμματος. Η υιοθέτηση της τελευταίας δέσμευσης του Κόρμπιν, αναφορικά με τον πυρηνικό αφοπλισμό, απαξιώθηκε πλήρως από την απόφαση της σημερινής ηγεσίας των Εργατικών να μην αντιδράσουν στην απόφαση της κυβέρνησης να δημιουργήσει ένα υποκατάστατο του βρετανικού πυρηνικού οπλικού συστήματος Trident, παρά την αντίθεση της πλειοψηφίας των μελών του κόμματος. Πρωθυπουργός της Βρετανίας μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν ο Ατλι που προερχόταν από το Εργατικό Κόμμα. Η κυβέρνησή του εισήγαγε το κράτος πρόνοιας στη Βρετανία, αλλά συμμετείχε και στην ίδρυση του ΝΑΤΟ και ξεκίνησε τον πυρηνικό εξοπλισμό της Βρετανίας. Υπάρχουν στελέχη  από την ηγετική ομάδα του Κόρμπιν, τα εργατικά συνδικάτα και την κοινοβουλευτική ομάδα των Εργατικών, αλλά και απλά μέλη του κόμματος, που είτε υιοθετούν καθαρά αυτή τη θέση ή την ανέχονται, προκειμένου να πετύχουν αλλαγές σε πιο ‘κυρίαρχα’ ζητήματα, όπως η επανεθνικοποίηση των σιδηροδρόμων. Και άλλα θέματα συναντούν μεγάλες αντιστάσεις, ενώ η προοδευτική αλλαγή του κόμματος έχει να υπερβεί δομικά εμπόδια, όπως την κανονιστική αλλαγή που ψηφίστηκε στο πρόσφατο συνέδριο, προκειμένου οι σύμβουλοι των Εργατικών να μην καταψηφίζουν τις περικοπές, γεγονός που διαιωνίζει την πρόσληψη του Εργατικού Κόμματος από μεγάλο τμήμα της εργατικής τάξης ως μέρος του προβλήματος, και όχι ως λύση.     

Επομένως, το ερώτημα δεν είναι αν το Εργατικό Κόμμα μπορεί να γίνει ένα αντικαπιταλιστικό κόμμα της ριζοσπαστικής αριστεράς. Κάτι τέτοιο δεν εντάσσεται στο πλαίσιο του πολιτικά εφικτού. Μια ακροαριστερή πολιτική παρέμβαση με τέτοιο στόχο θα μείωνε τις δυνατότητες του Κόρμπιν να αλλάξει το Εργατικό Κόμμα. Το ερώτημα είναι αν η ηγεσία του μπορεί να πετύχει την υιοθέτηση από το κόμμα μιας σοσιαλδημοκρατικής ατζέντας. Μια τέτοια εξέλιξη θα ήταν άνευ προηγουμένου, με τεράστια πολιτική σημασία, για όλη την Ευρώπη και εκτός αυτής, γιατί θα επηρέαζε και άλλα ευρωπαϊκά κόμματα που βρίσκονται στον ίδιο χώρο, όπως το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα της Γερμανίας και το Σοσιαλιστικό Κόμμα Γαλλίας.   

Από τη δεκαετία του 1990, όλα τα ονομαζόμενα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα υιοθέτησαν νεοφιλελεύθερες πολιτικές. Ο Μπλερ εδραίωσε αυτή τη στροφή στη Βρετανία, ο Ζοσπέν στη Γαλλία και ο Σρέντερ στη Γερμανία, μαζί με αναρίθμητους άλλους σε άλλες χώρες. Η κατάσταση αυτή δεν έχει ανατραπεί πουθενά μέχρι στιγμής. Στη Βρετανία παρουσιάζεται η ευκαιρία τώρα γιατί, εξαιτίας του εκλογικού συστήματος, κανένα αριθμητικά σημαίνον κόμμα της ριζοσπαστικής αριστεράς δεν έχει παρουσιάσει κάποια αντινεοφιλελεύθερη εναλλακτική πρόταση, όπως συνέβη σε όλη την Ευρώπη και αλλού. Έτσι, ο Κόρμπιν προσέλκυσε μεγάλο μέρος των αντισυστημικών, αντινεοφιλελεύθερων δυνάμεων. Οι ίδιες δυνάμεις στήριξαν κόμματα όπως το Ποδέμος και ο ΣΥΡΙΖΑ. Αν ο Κόρμπιν μπορέσει να αξιοποιήσει αυτή τη διάθεση για αλλαγή, ώστε να επαναφέρει τη σοσιαλδημοκρατία στο Εργατικό Κόμμα, θα καταφέρει μια πολύ σημαντική αλλαγή για τη Βρετανία η οποία θα επηρεάσει και τα μαζικά σοσιαλδημοκρατικά κόμματα άλλων χωρών. Ο χώρος της σοσιαλδημοκρατίας στη βρετανική πολιτική σκηνή πρέπει να ανακαταληφθεί από ένα μαζικό κόμμα που είναι σε θέση να κυβερνήσει.    
Για την αριστερή ενότητα
Πολλοί από την αριστερά επέλεξαν να ενταχθούν στο Εργατικό Κόμμα για να ενισχύσουν αυτή την τάση. Άλλοι πιστεύουν ότι, εκτός από τον αγώνα για την επαναφορά του Εργατικού Κόμματος στις αρχικές του θέσεις και το αρχικό του ήθος, είναι εξίσου θεμελιώδης η διατύπωση μιας αριστερής εναλλακτικής πολιτικής –αντικαπιταλιστικής και αντιιμπεριαλιστικής- όπως ίσχυε επί έναν αιώνα και πλέον στη Βρετανία και σε όλο τον κόσμο. Στόχος δεν είναι μόνο να προσδιορίσουμε τι είναι εφικτό και τι απαραίτητο για έναν πραγματικό μετασχηματισμό της κοινωνίας και των ανθρώπινων, οικονομικών και κοινωνικών σχέσεων, αλλά η εφαρμογή με πρακτικούς όρους της πολιτικής που εκπροσωπεί αυτό το όραμα. Ο πολιτικός χώρος στα αριστερά της σοσιαλδημοκρατίας πρέπει επίσης να ανακαταληφθεί στη Βρετανία, όπως συμβαίνει σε όλη την Ευρώπη και πέρα από αυτήν. Η ενότητα της αριστεράς αποτελεί μέρος του προγράμματος της ριζοσπαστικής αριστεράς και εκφράζεται μέσα από την αλληλέγγυα δράση κομμάτων και κινημάτων σε όλη την Ευρώπη και τη συνειδητοποίηση ότι τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Βρετανία δεν μπορούν να επιλυθούν σε εθνική βάση. Είναι προβλήματα συστημικά εναντίον των οποίων οργανώνεται η διεθνής εργατική τάξη και εμείς αποτελούμε μέρος αυτής της διαδικασίας.    
Ένα μεγάλο μέρος του πολιτικού φάσματος αποτελεί σαφή έκφραση των αντικαπιταλιστικών αρχών και πολιτικών, ενώ η εμπειρία των δύο τελευταίων αιώνων επιβεβαιώνει την ορθότητα και την ευρεία αποδοχή αυτής της πολιτικής ανάλυσης διεθνώς. Εξίσου ουσιώδης είναι η αντίθεσή μας στον ιμπεριαλισμό, μέσω της άρθρωσης ενός καθαρού λόγου κατά του πολέμου και των πυρηνικών όπλων, ώστε η Βρετανία να αναλάβει ένα διαφορετικό ρόλο στην παγκόσμια πολιτική, που θα στηρίζεται στις αρχές της δικαιοσύνης και της ισότητας μεταξύ των κρατών και στην απόρριψη της νεοαποικιοκρατίας. Εξίσου απαραίτητο είναι να υψώσουμε τη φωνή μας κατά του ρατσισμού και των διακρίσεων, υπέρ των μεταναστών και των προσφύγων, υπέρ της ελεύθερης μετακίνησης και των δικαιωμάτων, όχι μόνο των εργατών όλων των χωρών, αλλά και των γυναικών, των κοριτσιών, των ανθρώπων με αναπηρία και όλων όσων έχουν πληγεί από τη βάρβαρη πολιτική που επιβάλλουν οι κυρίαρχες τάξεις, και εδώ και διεθνώς.
Πάνω απ’ όλα, η ενότητα της αριστεράς δεν αφορά μόνο τη διατύπωση εναλλακτικών προτάσεων, αλλά και την ανάληψη κοινής δράσης μέσα στις κοινωνίες μας, εντός και εκτός των συνόρων μας, κατά της λιτότητας, κατά των ποινών, κατά των ρατσιστικών επιθέσεων και των διακρίσεων. Υπάρχουν διάφοροι τρόποι στράτευσης στον αγώνα για μια δίκαιη και ισότιμη κοινωνία και αυτός είναι ο δικός μας.
Το παραπάνω κείμενο στηρίχθηκε μερικώς στο άρθρο που δημοσιεύτηκε στο:http://leftunity.org/social–democracy–and–the–radical–left–why–we–continue–to–build–left–unity/

Μετάφραση: Καλλιόπη Αλεξοπούλου