Τα κοινωνικά ζητήματα και τα ζητήματα δημοκρατίας επισκιάστηκαν πλήρως από την πόλωση του ναι/όχι που προκάλεσε η συζήτηση για την ανεξαρτησία της Καταλονίας στις πρόσφατες εκλογές. Τώρα, το πολιτικό σύστημα της Καταλονίας θα βρίσκεται σε αδιέξοδο, έως ότου η Καταλονία και μια ισπανική κυβέρνηση πιο ανοιχτή στο διάλογο πάνω στο επίμαχο θέμα, οδηγηθούν σε μια δημοκρατική λύση.
Ο Λουίς Ράμπελ, υποψήφιος του Catalunya Sí Que es Pot
Θα προσπαθήσω να σχολιάσω τα εκλογικά αποτελέσματα της 27ης Σεπτεμβρίου καθώς και την πολιτική μας πλατφόρμα που έχει το όνομα Catalunya Sí Que Es Pot (χονδρικά, μεταφράζεται ως: Καταλονία, Ναι, Μπορούμε). Είναι μια πολιτική συμμαχία εναλλακτικών και οικολογικών αριστερών και κοινωνικών κινημάτων που συγκροτείται από: το Podemos (Μπορούμε), την ICV (Πρωτοβουλία για την Καταλονία), το EQUO και EUiA (Ενωμένη και Εναλλακτική Αριστερά, μέλος του ΚΕΑ). Τέλος, θα κάνω μια σύντομη αναφορά στο τι μπορεί να συμβεί στις γενικές εκλογές της 20ης Δεκεμβρίου.
Τα κόμματα που τάχθηκαν υπέρ της ανεξαρτησίας κέρδισαν περισσότερες έδρες (όχι όμως και ψήφους), καθώς προσπάθησαν να μετατρέψουν τις εκλογές σε δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της Καταλονίας. Οι Junts pel Sí (Μαζί για το Ναι), μια συμμαχία συντηρητικών που είναι υπέρ της ανεξαρτησίας, αποτελούμενοι από το CDC (Δημοκρατική Σύγκλιση Καταλονίας) και από αριστερούς θιασώτες της ανεξαρτησίας από το ERC (Δημοκρατική Αριστερά της Καταλονίας), έλαβαν 39,54%, ενώ το CUP (Υποψηφιότητα Λαϊκής Ενότητας, ένα αντικαπιταλιστικό κόμμα υπέρ της ανεξαρτησίας) έλαβε 8,2%. Το συνολικό ποσοστό της ψήφου της ανεξαρτησίας ανήλθε στο 47,74% αλλά μεταφράστηκε στο 53,33% των εδρών, εξαιτίας της έλλειψης εδαφικής αναλογικότητας που χαρακτηρίζει τον ισχύοντα εκλογικό νόμο της Καταλονίας. Οι 72 εκλεγέντες βουλευτές υπέρ της ανεξαρτησίας (62 από το Junts pel Sí και 10 από το CUP) είναι αρκετοί για να σχηματίσουν κυβέρνηση, αλλά σαφώς όχι αρκετοί για να εφαρμόσουν οποιεσδήποτε αλλαγές συνταγματικής φύσης, και ακόμη λιγότεροι για να κάνουν μια μονομερή διακήρυξη ανεξαρτησίας.
Η άλλη όψη του εθνικιστικού παροξυσμού εκπροσωπήθηκε από ένα κόμμα που έκανε θριαμβευτική εμφάνιση σε αυτές τις εκλογές: οι Ciutadans (Πολίτες, ένα συντηρητικό κόμμα που έχει ως πρώτη προτεραιότητα την υπεράσπιση της ενωμένης Ισπανίας). Οι Ciutadans έλαβαν περισσότερες από 734.000 ψήφους και 25 έδρες και αποτελούν το δεύτερο κόμμα στο τοπικό Κοινοβούλιο της Καταλονίας, με ισχυρή παρουσία στην Βαρκελώνη και την Ταραγόνα.
Αυτή η ακραία πόλωση, η οποία είναι ιδιαίτερα ισχυρή στο εσωτερικό της εργατικής τάξης, είναι πολύ ανησυχητική. Η ανευθυνότητα του Αρτούρ Μας και του Μαριάνο Ραχόι προκάλεσε πόλωση γύρω από ένα σύνολο εθνικών θεμάτων και συναισθηματικό παροξυσμό γύρω από ζητήματα εθνικής ταυτότητας, καθιστώντας το διάλογο δύσκολο, τόσο εντός της Καταλονίας, όσο και ανάμεσα σε αυτήν και την Ισπανία.
Το εκλογικό αποτέλεσμα των Catalunya Sí Que Es Pot δεν ήταν το αναμενόμενο. Είναι το τέταρτο πολιτικό κόμμα του Κοινοβουλίου με 11 έδρες, έχοντας λάβει 366.494 ψήφους (ή 8,94%). Δηλαδή 6.000 περισσότερες από όσες είχε λάβει το 2012, αλλά 0,96% λιγότερες εκφρασμένες σε ποσοστό. Μια πρώτη ανάλυση αυτού του απογοητευτικού αποτελέσματος έφερε στο φως ορισμένα σύνθετα στοιχεία με πολλαπλούς υπαινιγμούς. Ωστόσο, το σημαντικότερο είναι ότι το Catalunya Sí Es Pot δεν μπόρεσε να αποφύγει την πόλωση στο δημόσιο διάλογο. Η προεκλογική μας εκστρατεία εστίασε στην προβολή μιας κοινωνίας με περισσότερα κοινωνικά δικαιώματα και με ένα νέο σύστημα δημοκρατίας, καθώς και σε μια πολιτική και δημοκρατική λύση για την Καταλονία, η οποία θα περιλαμβάνει τη διενέργεια δημοψηφίσματος -σε συμφωνία με την ισπανική κυβέρνηση-, σαν αυτό που έγινε προσφάτως στη Σκωτία, καθώς και την προσπάθεια εξεύρεσης ενός νέου deal (συμφωνίας) μεταξύ Καταλονίας και Ισπανίας. Όμως, η εθνικιστική πόλωση του τύπου ναι/όχι στη συζήτηση για την ανεξαρτησία ήταν τόσο ισχυρή, που επισκίασε εντελώς το θέμα του δημοψηφίσματος και τις συζητήσεις για τα κοινωνικά δικαιώματα, τη μάχη κατά της διαφθοράς και τις πολιτικές λιτότητας.
Η πόλωση του πολιτικού συστήματος της Καταλονίας θα καταλήξει σε αποτυχία και θα φέρει απογοήτευση στον πληθυσμό, γιατί καμιά πλευρά δεν έχει αρκετή δύναμη για να κερδίσει. Όταν θα έχει αποτύχει, ένα πολιτικό πρόγραμμα σαν αυτό που προτείνει το Catalunya Sí Que Es Pot, που στηρίζεται περισσότερο στο διάλογο, τη συμφιλίωση και τη δημοκρατία και όχι στη σύγκρουση για τις ταυτότητες, θα προσφέρει τη λύση: μια φιλική ομοσπονδιακή σχέση ανάμεσα στην Καταλονία και την Ισπανία, αλλά και περισσότερα κοινωνικά δικαιώματα και ένα νέο σύστημα δημοκρατίας. Αυτό είναι το πρόγραμμα που θα στηρίξουμε στις γενικές εκλογές που θα γίνουν στις 20 Δεκεμβρίου, με στόχο την ανατροπή της κυβέρνησης του Μαριάνο Ραχόι.
Η Καταλανική Δημοκρατία, το εθνικό πρόγραμμα του EUiA
Βίντεο με αγγλικούς υπότιτλους