Το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα αποδυναμώθηκε ελαφρώς αλλά δεν ηττήθηκε. Το Ακροδεξιό Κόμμα της Ελευθερίας κέρδισε σχεδόν το ένα τρίτο των ψηφοφόρων, γεγονός που το καθιστά δεύτερο κόμμα στη Βιέννη. Η αριστερή συμμαχία είδε μια μικρή άνοδο στα ποσοστά της, σε επίπεδο διαμερισμάτων.
Tο Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SPÖ) αποδυναμώθηκε ελαφρώς αλλά δεν ηττήθηκε. Το ακροδεξιό Κόμμα της Ελευθερίας (FPÖ) κέρδισε σχεδόν το ένα τρίτο των ψηφοφόρων, γεγονός που το καθιστά δεύτερο κόμμα στη Βιέννη. Οι Πράσινοι παρέμειναν σταθεροί, γεγονός που σημαίνει ότι το κόμμα θα συνεχίσει μάλλον να κυβερνά την πόλη μαζί με το SPÖ. Το συντηρητικό Λαϊκό Κόμμα (ÖVP), η πλατφόρμα του οποίου είναι σχεδόν ταυτόσημη με αυτήν του προσφάτως ιδρυθέντος κόμματος της Νέας Αυστρίας (NEOS), είδε τα ποσοστά του να πέφτουν κάτω από το 10%. Η αριστερή συμμαχία είδε μια μικρή άνοδο στα ποσοστά της, σε επίπεδο διαμερισμάτων (αν τα συγκρίνουμε με τα ποσοστά του Κομμουνιστικού Κόμματος Αυστρίας, KPÖ, στις εκλογές του 2010). Αυτά είναι τα βασικά στοιχεία της ψήφου που προκύπτουν από μια σύντομη εξέταση των αποτελεσμάτων των δημοτικών εκλογών της Βιέννης στις 15 Οκτωβρίου 2015.
Το γεγονός ότι το SPÖ βλέπει, σταθερά, τα ποσοστά του να διαρρέουν προς τη δεξιά, έγινε σαφές πριν από τις πρόσφατες ομοσπονδιακές εκλογές στο κρατίδιο της Στυρίας και, ειδικότερα, στην Άνω Αυστρία. Όπως παραδέχονται, πλέον, πολλοί στο Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα, οι εκλογικές του απώλειες συνδέεται με την εμπλοκή του κόμματος στα αποτελέσματα της νεοφιλελεύθερης «λαίλαπας». Η κατάσταση στη Βιέννη δε διαφέρει ουσιαστικά από την υπόλοιπη χώρα, υπάρχει όμως μια ουσιώδης διαφορά: η δύναμη και επιρροή των Σοσιαλδημοκρατών της Βιέννης οφείλεται σε μια ουσιαστική και (ακόμη και σε ευρωπαϊκό επίπεδο) πολύ σημαντική κοινωνική παράδοση (εξ’ ου και η ονομασία «Κόκκινη Βιέννη») που συμβάλλει στη διατήρηση των ποσοστών τους. Ωστόσο, το ίδιο το κόμμα ευθύνεται για την αποδυνάμωση αυτής της παράδοσης που ανοίγει το δρόμο στην ακροδεξιά (στην κυριολεξία, αν δούμε το παράδειγμα της κοινωνικής κατοικίας στη Βιέννη).
Υπήρξαν, όμως, και άλλες δύο, τουλάχιστον, πρόσφατες πολιτικές εξελίξεις που οδήγησαν στο συγκεκριμένο εκλογικό αποτέλεσμα στη Βιέννη του 2015.
Η εξασθένιση του SPÖ στην Άνω Αυστρία
Κατ’ αρχάς, το δράμα που εκτυλίχθηκε δυο εβδομάδες πριν από τις εκλογές της Βιέννης, με το ομοσπονδιακό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα να υφίσταται σοβαρές απώλειες στην Άνω Αυστρία (το τρίτο σε πληθυσμό από τα εννέα ομοσπονδιακά κρατίδια της Αυστρίας). Το κόμμα δε ντράπηκε να εκφέρει αποκρουστικές απόψεις για την πρόσφατη προσφυγική κρίση, οι οποίες προσέγγιζαν το δεξιό εξτρεμισμό. Τη νύχτα των εκλογών, το κόμμα συνειδητοποίησε ότι όχι μόνο δεν κατάφερε τίποτε με το να κολακεύει τους σοβινιστές, αλλά στην ουσία επιτάχυνε τη δική του φθορά, ενώ ενίσχυσε την ανοδική δημοφιλία του FPÖ. (Από την άλλη, η αριστερή εναλλακτική πρόταση –στο Λιντς το KPÖ- ανταμείφθηκε για τις ασυμβίβαστες αντιρατσιστικές της θέσεις με μια σημαντική αύξηση των ποσοστών της. Οι Πράσινοι της Άνω Αυστρίας είδαν μια ανάλογη αύξηση στα ποσοστά τους).
Ανθρωπιστικές πρωτοβουλίες στις τοπικές κοινότητες
Η δεύτερη πολιτική εξέλιξη που επηρέασε το αποτέλεσμα των εκλογών της αυστριακής πρωτεύουσας ήταν η ξαφνική κινητοποίηση μεγάλων τμημάτων της αυστριακής κοινωνίας για να προσφέρουν ανθρωπιστική βοήθεια στους πρόσφυγες, επίσης λίγο πριν από τις εκλογές στη Βιέννη. Οι χιλιάδες χιλιάδων εθελοντών που βγήκαν στους αυτοκινητόδρομους, τα αυστριακά σύνορα και τους σιδηροδρομικούς σταθμούς της Βιέννης για να προσφέρουν άμεση βοήθεια ήταν στον πυρήνα των αντιρατσιστικών διαδηλώσεων που γνώρισαν τεράστια και απρόσμενη συμμετοχή, ακριβώς πριν από τις εκλογές της Βιέννης: 10.000 άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους και διαδήλωσαν, 150.000 παραβρέθηκαν σε ένα κονσέρτο που δόθηκε στην πλατεία Heldenplatz της Βιέννης, με τη συμμετοχή πολλών καλλιτεχνών.
Η «μονομαχία» για τη Βιέννη είχε μόλις προκηρυχθεί
Ο σοσιαλδημοκράτης δήμαρχος της Βιέννης Μίχαελ Χόιπλ θεώρησε ότι έπρεπε να αρπάξει την ευκαιρία. Συνειδητοποιώντας ότι έχανε ψήφους προς τη δεξιά, μείωσε τις απώλειές του μετατοπίζοντας την προσοχή του προς την αριστερά. Ανακοίνωσε από πολύ νωρίς ότι δεν θα έκανε «καμιά συμμαχία με το FPÖ» και λίγες ημέρες πριν από το άνοιγμα της κάλπης, το καίριο μήνυμα που εξέπεμψε το SPÖ της Βιέννης ήταν «ανθρωπισμός και όχι μίσος». Αυτή η έκφραση έγινε το σλόγκαν της μιας από τις δύο αποκαλούμενες «μονομαχίες» (όπως τις βάφτισαν τα ΜΜΕ) μεταξύ του Χόιπλ και του Χάνς-Κρίστιαν Στράχε (ηγέτη και πρώτου υποψηφίου του FPÖ).
Όμως, ο όλος ντόρος που έγινε σχετικά με τη «μονομαχία» SPÖ / FPÖ δεν ήταν κάτι καινοφανές για το βιενέζικο κοινό. Το ίδιο δράμα είχε παιχτεί και με προθυμία διογκωθεί από τα ΜΜΕ το 2010. Αυτή τη φορά, όμως, το γεγονός όχι μόνο προβλήθηκε πιο ηχηρά, αλλά συνέβη τη στιγμή που τα ακροδεξιά κινήματα και εκείνα της λαϊκιστικής δεξιάς σημείωναν άνοδο η οποία τρόμαξε, όπως είναι φυσικό, πολλούς, προκαλώντας σχεδόν πανικό σε πολλούς αριστερούς ψηφοφόρους –ακόμη και από τις τάξεις του KPÖ- ο οποίος τους έκανε να στηρίξουν τον Χόιπλ και το SPÖ. Αυτός ο πανικός τροφοδοτήθηκε από τους δημοσκόπους οι οποίοι πρόβαλαν γενναιόδωρα τις προεκλογικές εκστρατείες και του SPÖ και του FPÖ.
Η οριακή επιτυχία της αριστερής συμμαχίας
Η εναλλακτική αριστερή επιλογή ως προς το SPÖ και τους Πράσινους, η συμμαχία των ‘Wien anders – ANDAS’ («Μια διαφορετική Βιέννη») η οποία αποτελούνταν από το KPÖ, το Κόμμα των Πειρατών, την Πλατφόρμα για Ανεξάρτητους και την ομάδα των Πραγματικών Πρασίνων, κατάφερε να στρέψει αυτήν την κατάσταση ελαφρώς (σε επίπεδο δήμου) και σημαντικά (σε επίπεδο διαμερισμάτων) προς όφελος του KPÖ (από περίπου 10.600 σε λίγο λιγότερες από 12.500 ψήφους). Επιπλέον, κατάφεραν να προσθέσουν δύο ακόμη διαμερίσματα της Βιέννης στα τρία τα οποία ήδη κατείχε το KPÖ. Αυτό που θεωρείται αξιοπρεπές αποτέλεσμα απ’ όσους είναι εκτός κόμματος, δεδομένων των εξωτερικών παραγόντων που επηρέασαν αυτή την εκλογική αναμέτρηση, απογοήτευσε πολλούς από τους κινηματικούς των Wien anders. Κατά τη γνώμη μου, αυτός ο αρνητισμός είναι ανυπόστατος, ακόμη και αν το κόμμα δεν πέτυχε τον υπερβολικά φιλόδοξο στόχο του να αποκτήσει λίγη από τη δυναμική που είχε άλλοτε επιτύχει το κίνημα ‘Europa anders’ (η αριστερή συμμαχία είχε λάβει στη Βιέννη τις διπλάσιες ψήφους στις ευρωεκλογές). Οι δύο αυτές εκλογικές αναμετρήσεις έγιναν σε πολύ διαφορετικό πλαίσιο.
Η συγκυρία είναι ακόμη ευνοϊκή για τη δεξιά
Το να πούμε ότι το SPÖ μετατοπίστηκε προς τα αριστερά ή να σκεφτούμε ότι το βιενέζικο πολιτικό σκηνικό κλίνει κάπως προς τα αριστερά δεν αποτελεί απλώς ανόητη φαντασία που δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα, αλλά άρνηση της πραγματικότητας. Όσο κι αν είναι ωραίο που ο σοσιαλδημοκράτης Χόιπλ παρέμεινε δήμαρχος της μοναδικής αυστριακής πόλης με πάνω από ένα εκατομμύριο κατοίκους και δεν εκτοπίστηκε από κάποιον δεξιό λαϊκιστή, η πραγματικότητα είναι ότι αντιδήμαρχος είναι, σύμφωνα με το καταστατικό της πόλης ο Γιόχαν Γκούντενους, ένας ακροδεξιός πολιτικός. Η πραγματικότητα είναι ότι η δύναμη των δεξιών λαϊκιστών αυξήθηκε αισθητά στα δημοτικά διαμερίσματα της Βιέννης. Ότι πολλοί σοσιαλδημοκράτες που εκλέχθηκαν στα δημοτικά διαμερίσματα τα πάνε καλά με το FPÖ. Και ότι ακόμη και εντός του SPÖ του Μίχαελ Χόιπλ, υπάρχουν ορισμένοι που είναι, φυσικά, πρόθυμοι να διευκολύνουν τα σχέδια του Αυστριακού Κόμματος της Ελευθερίας. Ο Χανς Νισλ, κυβερνήτης του κρατιδίου του Μπούργκενλαντ, συνεργάζεται ήδη επίσημα με το FPÖ. Το Μπούργκενλαντ είναι σε απόσταση αναπνοής από τη Βιέννη.
Οι κινηματικοί των ‘Wien anders’ έχουν να κάνουν πολλά τα επόμενα χρόνια προκειμένου να καθιερωθούν στα δημοτικά διαμερίσματα της Βιέννης. Και αν οι φήμες που προέρχονται από τις τάξεις τους είναι αληθινές, είναι σίγουρα έτοιμοι να ξεκινήσουν την προσπάθεια. Και οφείλουν να είναι: μονομαχία ή όχι, το SPÖ δεν δίνει σημεία αλλαγής και αντίστασης απέναντι στο κυρίαρχο ρεύμα του νεοφιλελευθερισμού.