Στις εκλογές που πραγματοποιήθηκαν την 1η Νοεμβρίου 2015 το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) και ο «πρώην» ηγέτης του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σημείωσαν τεράστια επιτυχία. Το ΑΚΡ αύξησε τις ψήφους του σχεδόν σε όλη τη χώρα και κέρδισε την κοινοβουλευτική πλειοψηφία την οποία είχε χάσει στις εκλογές της 7ης Ιουνίου.
Σύμφωνα με ανεπίσημα αποτελέσματα, το κυβερνών κόμμα ΑΚΡ αύξησε τα ποσοστά του από 40,9% σε 49,34% εξασφαλίζοντας 317 έδρες στο εθνικό κοινοβούλιο. Το κύριο κόμμα της αντιπολίτευσης, το κεντροαριστερό Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) έλαβε 25,3% των ψήφων κερδίζοντας 132 έδρες (στις εκλογές του Ιουνίου τα αντίστοιχα αποτελέσματα ήταν 25% και 132 έδρες), τα ποσοστά που έλαβε το ακροδεξιό Κόμμα του Κινήματος Εθνικιστών (MHP) έπεσαν δραματικά, από 16,3% σε 11,9%, και οι έδρες του μειώθηκαν από 80 σε 40. Ο πραγματικός νικητής των προηγούμενων εκλογών, το αριστερό και φιλοκουρδικό Κόμμα Δημοκρατίας των Λαών (HDP), έχασε 2,3% των ψήφων του, αποκομίζοντας ποσοστό 10,8% και 59 έδρες στο κοινοβούλιο.
Οι εκλογές πραγματοποιήθηκαν με δυσχερείς όρους για τα κόμματα της αντιπολίτευσης. Οι διεθνείς παρατηρητές επιβεβαιώνουν στις εκθέσεις τους ότι: «το αμφισβητούμενο καθεστώς ασφάλειας, ιδιαίτερα στη νοτιοανατολική χώρα, που συνοδεύτηκε από μεγάλο αριθμό βίαιων επεισοδίων τα οποία περιλάμβαναν επιθέσεις κατά κομματικών μελών, εγκαταστάσεων και προεκλογικού υλικού, εμπόδισαν την αντιπολίτευση να διεξαγάγει την προεκλογική της εκστρατεία ελεύθερα». [1]
Ακολουθεί ένας πιο λεπτομερής απολογισμός του τι προσπαθούν να μεταφέρουν οι διεθνείς παρατηρητές:
Μετά τις 7 Ιουνίου, οπότε το ΑΚΡ έχασε την κοινοβουλευτική πλειοψηφία, η κυβέρνηση διέκοψε την ειρηνευτική διαδικασία και κήρυξε τον πόλεμο στο ΡΚΚ. Σε πολλές κουρδικές πόλεις όπου το HDP είχε λάβει πάνω από 80%, απαγορεύτηκε η κυκλοφορία για πολλές ημέρες. Την ίδια περίοδο, δεκάδες άνθρωποι, μεταξύ τους και βρέφη και παιδιά, σκοτώθηκαν από τις δυνάμεις ασφαλείας. Επιπλέον, 132 άνθρωποι σκοτώθηκαν σε δυο βομβιστικές επιθέσεις (στο Σουρούτς και την Άγκυρα). Περίπου 200 γραφεία του HDP στη δυτική Τουρκία, μεταξύ αυτών και τα κεντρικά γραφεία του στην Άγκυρα, δέχθηκαν επιθέσεις (εμπρησμούς, λιθοβολισμούς, πυροβολισμούς, κλοπές κ.ά.),. Χιλιάδες μέλη του HDP και ακτιβιστές τέθηκαν υπό κράτηση, με περισσότερες από 500 συλλήψεις, ενώ 22 δήμαρχοι (όλοι από κουρδικές πόλεις) έχασαν τις αρμοδιότητές τους μετά από παρέμβαση της δικαιοσύνης και του υπουργείου εσωτερικών. Το HDP έπρεπε να ακυρώσει όλες του τις εμφανίσεις για λόγους ασφάλειας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ανωτάτου Συμβουλίου Ραδιοφωνίας και Τηλεόρασης, τις τελευταίες 25 ημέρες, τα τηλεοπτικά κανάλια μετέδιδαν επί 138 ώρες το πρόγραμμα του ΑΚΡ, ενώ αφιέρωσαν μόνο 6 ώρες στο HDP. Στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας δεν προσκλήθηκε κανένας εκπρόσωπος του HDP στις τηλεοπτικές εκπομπές, γεγονός το οποίο αποδεικνύει το εμπάργκο που ασκήθηκε στους επικεφαλής του HDP από τα κρατικά και τα ιδιωτικά μέσα ενημέρωσης.
Σε αυτές τις σκληρές συνθήκες, το HDP έχασε περίπου ένα εκατομμύριο ψήφων, υποχωρώντας στο 10,8% και κερδίζοντας 59 έδρες. Όμως, παρά τη μείωση, το HDP διατηρεί μακράν την πρώτη θέση στις κατεξοχήν κουρδικές επαρχίες. Κερδίζοντας περισσότερες έδρες από το MHP, αναδείχθηκε σε τρίτο κόμμα και θα συνεχίσει να είναι ο πιο ένθερμος και ισχυρός υπέρμαχος των δικαιωμάτων και των ελευθεριών από όλα τα κόμματα του κοινοβουλίου.
Το κυβερνών κόμμα ΑΚΡ ανήλθε στο 49,3% αφαιρώντας ψήφους από το MHP, αλλά και ορισμένες από το HDP. Χάρη στην εθνικιστική του ρητορεία και τον πόλεμο που κήρυξε στο ΡΚΚ, το ΑΚΡ κατάφερε να προσελκύσει περίπου 4% των ψηφοφόρων του MHP, προερχόμενους κυρίως από νησιά που οι κάτοικοι τους χαρακτηρίζονται ακραίοι εθνικιστές και θρησκευόμενοι. Επιπλέον, το ΑΚΡ, κάνοντας χρήση του φόβου και της τρομοκρατίας, κατάφερε να προσελκύσει κάποιους Κούρδους που είχαν για πρώτη φορά ψηφίσει το HDP στις 7 Ιουνίου, και έλαβε περίπου 2% των ψήφων του HDP σε περιοχές κατεξοχήν κουρδικές.
Το CHP, παρά το ότι μαλάκωσε τη ρητορεία του περί κοσμικού κράτους και ενίσχυσε τις οικονομικές του υποσχέσεις, απέτυχε να προσελκύσει νέους ψηφοφόρους και πήρε περίπου το ίδιο ποσοστό ψήφων. Έτσι, εξασφάλισε δυο επιπλέον έδρες σε σχέση με τις προηγούμενες εκλογές και παραμένει μείζων αντιπολίτευση.
Το MHP, απορρίπτοντας κάθε πρόταση για το σχηματισμό κυβερνητικής συμμαχίας ή για τη στήριξη μιας μειοψηφικής κυβέρνησης από το CHP μετά τις εκλογές της 7ης Ιουνίου, προλείανε το έδαφος για τις εκλογές του Νοεμβρίου. Η αρνητική του στάση και το γεγονός ότι κλείδωσε τις πολιτικές διεργασίες και τη νέα σκληρή γραμμή του ΑΚΡ στο κουρδικό ζήτημα, ευθύνονται για τη διαρροή ψήφων από το MHP στο ΑΚΡ.
Έτσι, η εκλογική αναμέτρηση ανέδειξε μια μονοκομματική κυβέρνηση του ΑΚΡ. Το ΑΚΡ σκλήρυνε τη στάση του απέναντι στους Κούρδους της Τουρκίας και της Συρίας, όπως και τις θρησκευτικές του θέσεις, και απαλλάχθηκε προς το παρόν από τις καταγγελίες για διαφθορά. Απέκτησε τη δύναμη να αλλάζει τους νόμους κατά το δοκούν, προκειμένου να προωθήσει ντε φάκτο την «προεδρία» του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Κάτι τέτοιο θα ενισχύσει την ήδη ισχυρή πολιτική και κοινωνική πόλωση που επικρατεί στη χώρα και θα επιδεινώσει το συνεχιζόμενο κουρδικό πρόβλημα.
Σε αυτό το σκοτεινό πολιτικό κλίμα, το HDP θα συνεχίσει να αποτελεί τη φωνή των εργαζομένων, των μειονοτήτων και των καταπιεσμένων.
Σημείωση:
[1] Turkey, Early Parliamentary Elections, 1 November 2015: Statement of Preliminary Findings and ConclusionsTurkey, Early Parliamentary Elections, 1 November 2015: Statement of Preliminary Findings and Conclusions
http://www.osce.org/odihr/elections/turkey/196351?download=true